Έρωτας και φιλία, ο δρόμος της εξέλιξης του ανθρώπου

Έρωτας & Φιλία, ο δρόμος προς την εξέλιξη των όντων!

Ο Κόσμος είναι ενιαίο και καλώς διατεταγμένο σύνολο και μεταβαίνει ολονέν σε ανώτερα στάδια εξέλιξης. Η προϊούσα αυτή εξέλιξη αποτελεί τον σκοπό της φύσεως, στον οποίο υπηρετούν όλοι οι επιμέρους σκοποί, διότι έκαστον ον δεν είναι μόνον σκοπός εαυτού, αλλά και μέσο προς πραγματοποίηση ανώτερων σκοπών, επί των οποίων πάλι στηρίζονται άλλοι έτι υψηλότεροι, ούτως ώστε πάντες συνεργάζονται προς πραγματοποίηση του ενός μεγάλου σκοπού, όστις είναι ο Κόσμος ως όλον. Ούτω ολόκληρο το σύμπαν αποτελεί ιεραρχία σκοπών, εν την οποία τόσο και επί μέρους όσον και το όλον τελεί εις διαρκεί εξέλιξη προς αεί ανώτερους σκοπούς.

Απάνω δηλ. από το σχήμα των αντιθέσεων και έξω από το ρυθμό των άπειρων ποικιλιών απλώνεται απλά και δρα με της Αδράστειας τον τρόπο ο νόμος της Κοσμικής δημιουργίας, που συνάγει τα άπαντα τα όντα στην ευάρμονη χορεία μιας έσχατης Παναδελφοσύνης. Άπαντα τα στοιχεία, οι νόμοι, οι δυνάμεις, τα επίπεδα με τις παραμέτρους τους, όλες οι ηλιακές οντότητες, από τους πιο μακρινούς γαλαξίες μέχρι το πιο απειροελάχιστο στοιχείο της Φύσης του Παντός, ΣΥΝΕΡΓΆΖΟΝΤΑΙ, ΣΧΕΤΊΖΟΝΤΑΙ : για αυτό ο Κόσμος (κόσμημα, ομορφιά/κάλλος) λέγεται Σύ(ν/μ)παν![1] Μάλιστα ο μεγάλος λυρικός ποιητής και πεζογράφος Ράινερ Μαρία Ρίλκε, σε ένα από τα τελευταία αποσπάσματα του έργου του «Οι Ελεγείες του Duino», επιχειρεί να περιγράψει την παναίσθηση αυτή : «Σε όλα τα όντα περνά διάστημα ένα ενδοσύμπαν : ήσυχα φτερουγούν τα πετούμενα μέσα από μέσα μας. Ώ εγώ που ν’ αυξηθώ θέλω έξω κοιτώ κι αυξάνει μέσα μου το δέντρο».

Αυτό είναι το κοσμολογικό ΕΝ των Ελλήνων προσωκρατικών φυσικών φιλοσόφων, η θεώρηση του Κόσμου ως ΟΛΟΤΗΤΑ. O άνθρωπος της αρχαϊκής Ελλάδος, 2.500 έτη πριν από σήμερα, μας το έδωσε ως εξής : υψώθηκε στην «μεγάλη ενότητα» και μας είπε «καὶ ἐκ πάντων ἓν καὶ ἐξ ἑνὸς πάντα» και «ἓν πάντα εἶνα» και «τὸ ὂν πολλά τε καὶ ἕν ἐστιν» (κατά τον Ηράκλειτο).

Όπερ και σημαίνει ότι εντός του όντος ενοικεί ο Λόγος, Λόγος ταυτοκοσμικός : εντός του όντος, ΕΝ ΤΩ ΠΑΝ, ΕΝ ΤΟ ΠΑΝ, ΤΩ ΕΝ ΤΟ : το ομοούσιο και το αδελφοποιό στοιχείο που ζευγνύΕΙ το άδηλο, το άρρητο δηλ. αμφικτυονικό ΕΙ (=Είναι) των Α-Δελφών των Δελφών.

Στην προσωκρατική ελληνική φιλοσοφία ο Κόσμος, η φύση, η ζωή και ο άνθρωπος αντιμετωπίζονται ως μια ολότητα. Ο Ηράκλειτος επί παραδείγματι αντλούσε τις παρατηρήσεις του από την Φύση και εν συνεχεία τις μετέφερε στον άνθρωπο, τόσο ερμηνευτικά – με την έννοια δηλ. της προσπάθειας να προσαρμόσουμε τους νόμους της κοινωνίας στους νόμους της Φύσης -, όσο και κριτικά – με την έννοια δηλ. του να κατανοήσουμε πόσο δύσκολο, αν όχι αδύνατον, είναι να λειτουργήσουν οι νόμοι της κοινωνίας σαν μιμήσεις των νόμων της Φύσης : έτσι δημιουργήθηκε η Σολώνεια Δημοκρατία, το τελειότερο πολίτευμα για να συμβιώσει ο άνθρωπος ειρηνικά και δίκαια στις κοινωνίες του. Ο Ηράκλειτος θεωρώντας της Φύση κατανόησε ότι αν το λιοντάρι είναι πιο δυνατό από την αντιλόπη, αυτό δεν σημαίνει ότι η Φύση το ευνόησε άδικα απέναντι στο θύμα του. Αν συνέβαινε αυτό, τότε στην ξηρά θα υπήρχαν μόνο λιοντάρια και στον αέρα μόνο αετοί. Στην προσωκρατική ελληνική φιλοσοφία ο άνθρωπος, η κοινωνία του και οι νόμοι της δεν αποτελούν ένα ξεχωριστό τομέα, όπου ισχύουν διαφορετικοί νόμοι και κανόνες από εκείνους που διέπουν τη λειτουργία της Φύσης. Ο Εφέσιος φιλόσοφος κατανόησε ότι οι ανθρώπινοι νόμοι είναι δημιουργήματα που προέρχονται και καθορίζονται από έναν παγκόσμιο νόμο, τον θείο Νόμο («τρέφονται γὰρ πάντες οἱ ἀνθρώπειοι νόμοι ὑπὸ ἑνὸς τοῦ θείου») : αυτό που κάνει είναι να θεωρεί τον άνθρωπο μέρος της «παγκόσμιας ολότητας» και όχι ένα ξεχωριστό ον!

Αυτό είναι το ΕΜΕΙΣ της Ελληνικής φιλοσοφίας, που στην περίπτωση του ανθρώπου δεν είναι άθροιση ανύπαρκτων, δηλ. “πλαστών”, μερών (Εγώ) αλλά μια Ολότητα (Ένα και πολλά ταυτόχρονα, κατά την παρμενίδεια ορολογία)! Είναι η ανθρώπινη κοινωνία ως ΕΝΑ, και ακόμη πιο πέρα του Σύμπαντος ως ΕΝΑ! Τα όντα δηλ. δεν ευρίσκονται μέσα στον Κόσμο, αλλά είναι ο ίδιος ο Κόσμος!. Δεν αποτελούν μέρη του κοσμικού συνόλου, αλλά είναι σύνολα των κοσμικών μερών!.

Αυτή την ενότητα, ως ολότητα, ως ΕΝ, τόσο του σύμπαντος όσο και της ανθρώπινης κοινωνικής υποστάσεως, σε μικρογραφία την πραγματώνει ο έρωτας των όντων : δυο ερωτευμένοι άνθρωποι είναι η μικρογραφία της κοσμικής ενότητας ως όλον.[2] Και αυτό διότι η ουσία της ανθρώπινης φύσης συνοδεύεται σταθερά από την «αρχή του Αντιθέτου» – άλλωστε «ἐκ τῶν διαφερόντων καλλίστην ἁρμονίην» έλεγε ο Ηράκλειτος ! Το ίδιο όμως και ο ίμερος, η αντιφατική σύσταση της ερωτικής ορμής, χαρακτηρίζεται από δύο συστατικές αρχές : την ηδονή και τη οδύνη ως στέρηση & κορεσμός μαζί, λαχτάρα και αποστροφή μαζί, δάκρυ και γέλωτας μαζί – «δακρυόεν γελάσασα» στον Όμηρο! Ως εκ τούτου το ισχυρότερο όπλο του ανθρώπου, η σημαντικότερη δυνατότητα, που του δόθηκε στον αγώνα του να προσεγγίσει του “Είναι” (=όντως ύπαρξη), την τελειότητα & το όλον, είναι ο Έρωτας. Άλλωστε όπως λέγει ο Σωκράτης του «Συμποσίου, 192.e.10 - 193.a.1» : «Του ολοκλήρου η επιθυμία και η ορμή έχει το όνομα έρως - τοῦ ὅλου οὖν τῇ ἐπιθυμίᾳ καὶ διώξει ἔρως ὄνομα»!

Πιο κοντά στον Έρωτα, από άποψη πληρότητας, κατανόησης & πραγμάτωσης της ολότητας, είναι η Φιλία : ως ανθρώπινη αδελφοσύνη : εξ ου και οι ΔΕΛΦΟΙ και Α-ΔΕΛΦΟΙ. Ως εκ τούτου ο μόνος τρόπος για να περάσει σε μεγαλύτερα επίπεδα οντολογικής εξέλιξης ο άνθρωπος είναι η φιλία/φιλότητα και σε πρακτικό επίπεδο το να βοηθά ο ένας άνθρωπος τον άλλο (δες και τον μύθο του πλατωνικού σπηλαίου, στην «Πολιτεία» του Πλάτωνα). Και ακόμη πιο πέρα : γνωρίζοντας ότι η ιδιαιτερότητα του είδους άνθρωπος είναι η νόησή του, θα πούμε ότι ο μόνος τρόπος για να περάσει σε μεγαλύτερα επίπεδα οντολογικής εξέλιξης ο άνθρωπος είναι η πυροδότηση της ενυπάρχουσας σε αυτόν «εντολής» (=ΛΟΓΟΣ=παγκόσμιο σχετίζεσθαι) για συνεργασία και ενότητα. Ο μόνος τρόπος δηλ. να ξεπεράσει το εγώ του και την ιδιοτελή διαμάχη ο άνθρωπος είναι η ενοποιός συνειδητή συνεργασία σε οδό δημιουργίας (τέχνες, φιλοσοφία, επιστήμη)! Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να θεωρήσουμε τα κοσμικά πράγματα όπως είναι, ως όλον : μόνον έτσι θα μπορέσουμε να αποκτήσουμε συνείδηση της ενότητας των πάντων!

Ως εκ τούτων το χρέος όλων είναι :

Εκεί που συναντώνται οι τρείς Αετοί και χύνουν το φως της ουσίας του Ήλιου νάσαι ΠΑΡΩΝ!

Εκεί που συναντώνται οι λεωφόροι της ανθρώπινης Ελπίδας νάσαι ΠΑΡΩΝ.

Κεφάλας Ευστάθιος [Αμφικτύων] (15/12/2010, Ελλάς)

---

[1] Ο σημερινός άνθρωπος συνειδητά ή ασυνείδητα αγνοεί επιδεκτικά τον ύψιστο αυτό νόμο που ενυπάρχει στα πάντα, την συνεργασία! Από άγνοια, κατά κόρον, οι άνθρωποι έχουν ωθηθεί σε ιδιοτελή εγωισμό και στην αντικατάσταση της ενοποιού συνεργασίας με ιδιοτελή διαμάχη.

[2] Ο αείμνηστος καθηγητής Λιαντίνης, με γλώσσα ποιητική, θα μας έλεγε: ”Κάθε φορά που ερωτεύονται δύο άνθρωποι, γεννιέται το σύμπαν. Ή για να μικρύνω το βεληνεκές, κάθε φορά που ερωτεύονται δύο άνθρωποι γεννιέται ένας αστέρας με όλους τους πρωτοπλανήτες του“.

http://eleysis69.wordpress.com

Προκύπτει και από την κβαντομηχανική: Τίποτα δεν εμφανίζεται από το τίποτα...

“Τίποτα δεν έρχεται από το τίποτα” νουθετεί ο Βασιλιάς Ληρ τη Cordelia στο ομώνυμο έργο του Σαίξπηρ. Όμως, στον κβαντικό κόσμο είναι διαφορετικά: εκεί, κάτι εμφανίζεται από το τίποτα και κινεί τα έπιπλα τριγύρω. Συγκεκριμένα, εάν τοποθετήσετε δύο φορτισμένες μεταλλικές πλάκες δίπλα-δίπλα μέσα στο κενό, θα κινηθούν η μία προς την άλλη, φαινομενικά χωρίς λόγο. Προσέξτε, δεν θα κινηθούν και πολύ.
Δύο πλάκες με έκταση ενός τετραγωνικού μέτρου τοποθετημένες σε απόσταση ενός χιλιοστού του χιλιοστού, θα αισθανθούν μια δύναμη που ισοδυναμεί με λίγο περισσότερο από το ένα δέκατο του γραμμαρίου. Ο Ολλανδός φυσικός Hendrik Casimir σημείωσε αρχικά αυτή τη μικροσκοπική κίνηση το 1948.
"Το φαινόμενο Casimir είναι μια εκδήλωση της κβαντικής παραξενιάς του μικροσκοπικού κόσμου," λέει ο φυσικός Steve Lamoreaux του Πανεπιστημίου Yale. Έχει να κάνει με την κβαντική ιδιορρυθμία που είναι γνωστή ως αρχή της αβεβαιότητας του Heisenberg, η οποία ουσιαστικά λέει ότι όσο περισσότερα γνωρίζουμε για κάποια πράγματα στον κόσμο της κβαντικής μηχανικής, τόσο λιγότερο ξέρουμε για τα υπόλοιπα.
Δεν μπορείτε, για παράδειγμα, να συμπεράνετε την ακριβή θέση και την ορμή ενός σωματιδίου ταυτόχρονα. Όσο πιο σίγουροι είστε πού είναι ένα σωματίδιο, τόσο λιγότερο σίγουροι είμαστε για το πού οδεύει (ορμή). Παρόμοια αβεβαιότητα υπάρχει μεταξύ ενέργειας και χρόνου, με μια δραματική συνέπεια. Εάν ο χώρος ήταν κάποια στιγμή πραγματικά κενός, θα περιείχε ακριβώς μια μηδενική ενέργεια σε μία προκαθορισμένη χρονική στιγμή – κάτι που η αρχή της αβεβαιότητας μας το απαγορεύει. Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα, όπως το αληθινό κενό.
Σύμφωνα με την κβαντική θεωρία πεδίου, ο κενός χώρος στην πραγματικότητα σφύζει από βραχύβια σωματίδια που εμφανίζονται, ζουν πολύ λίγο, και εξαφανίζονται πάλι. Κι όλα αυτά για να συνεχιστεί να ισχύει η παραβίαση της αρχής της αβεβαιότητας. Τα περισσότερα από αυτά τα σωματίδια είναι ζεύγη φωτονίων και των αντισωματιδίων τους, που γρήγορα εξαϋλώνονται μέσα σε μια φυσαλίδα ενέργειας.
Τα μικροσκοπικά ηλεκτρικά πεδία που προκαλούνται από αυτά τα αναδυόμενα σωματίδια, και οι επιδράσεις τους στα ελεύθερα ηλεκτρόνια πάνω σε μεταλλικές πλάκες, μπορεί να εξηγήσουν κατ’ αρχήν το φαινόμενο Casimir. Ή και δεν μπορούν. Χάρη στην αρχή της αβεβαιότητας, τα ηλεκτρικά πεδία που σχετίζονται με τα άτομα στις μεταλλικές πλάκες επίσης υφίστανται διακυμάνσεις. Οι διακυμάνσεις αυτές δημιουργούν μικροσκοπικές έλξεις, τις γνωστές van der Waals δυνάμεις μεταξύ των ατόμων.
"Δεν μπορείτε να αποδώσετε τη δύναμη Casimir αποκλειστικά είτε στο σημείο μηδέν του κενού ή στη κίνηση μηδενικού σημείου των ατόμων που απαρτίζουν τις δύο πλάκες”, υποστηρίζει ο Steve Lamoreaux. "Ή μπορεί και η τελευταία άποψη να είναι ορθή που καταλήγει στο ίδιο φυσικό αποτέλεσμα".
Όποια λοιπόν εικόνα υιοθετήσεις το φαινόμενο Casimir είναι αρκετά μεγάλο για να είναι πρόβλημα. Σε μηχανές στην κλίμακα της νανοκλίμακας, για παράδειγμα, η δύναμη Casimir θα μπορούσε να αναγκάσει τα διάφορα συστατικά που βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση, να κολλάνε μεταξύ τους.
Ο τρόπος για να αποφευχθεί αυτό το ενδεχόμενο μπορεί να είναι απλώς να αναστρέψουν το αποτέλεσμα. Το 1961, ρώσοι φυσικοί έδειξαν θεωρητικά ότι συνδυασμοί υλικών με διαφορετικές έλξεις Casimir μπορεί να δημιουργήσουν σενάρια όπου το συνολικό αποτέλεσμα θα είναι απωστικό. Αποδεικτικά στοιχεία για αυτή την παράξενο "κβαντική άνωση" είχε ανακοινωθεί τον Ιανουάριο του 2009 από φυσικούς στο Πανεπιστήμιο του Harvard, που είχαν στήσει πλάκες χρυσού και διοξειδίου του πυριτίου, διαχωρισμένες από το υγρό βρωμοβενζένιο.
Πηγή: New Scientist
http://www.physics4u.gr

η τέχνη να κυβερνάς το λαό είναι πάρα πολύ δύσκολη για τους ανθρώπους του λαού

«Αυτοί που αρπάνε το φαΐ απ΄ το τραπέζι κηρύχουν τη λιτότητα.
Αυτοί που παίρνουν όλα τα δοσίματα ζητάν θυσίες.
Οι χορτάτοι μιλάν στους πεινασμένους για τις μεγάλες εποχές που θα΄ρθουν.
Αυτοί που τη χώρα σέρνουνε στην άβυσσο λεν πως η τέχνη να κυβερνάς το λαό είναι πάρα πολύ δύσκολη για τους ανθρώπους του λαού».
Bertolt Brecht
Απόδοση: Μάριος Πλωρίτης

Ρίγανη : φύτεψέ τη στο μπαλκόνι σου!

Το καλοκαίρι τραβάει τη ντοματοσαλάτα και η ντοματοσαλάτα τη ρίγανη! Αυτή η ταπεινή πόα, που έχει ελάχιστες απαιτήσεις σε νερό, μπορεί να φουντώσει σε οποιοδήποτε ηλιόλουστο σημείο του μπαλκονιού ή του κήπου. Φτάνει σε ύψος τα 50 εκ. και προτιμά χώμα με πολύ καλή αποστράγγιση. Δεν θέλει λίπανση και πολλά νερά διότι θα υποβαθμίσετε το άρωμά της.
Όπως και τα πιο πολλά αρωματικά φυτά, δεν αντιμετωπίζει προβλήματα από ασθένειες και εχθρούς. Αντίθετα, τις απωθεί και βοηθά και τα γειτονικά φυτά να παραμείνουν υγιή. Το μόνο που χρειάζεται να κάνετε είναι να κόβετε τακτικά τις κορυφές των βλαστών για να διατηρείτε τη συμπαγή μορφή του φυτού. Προφυλλάξτε τη το χειμώνα από τους παγετούς, καθώς οι ρίζες τις παγώνουν εύκολα.
Για να την αποξηράνετε, δέστε τους κομμένους βλαστούς σε μάτσο, κρεμάστε τους ανάποδα σε δροσερό και σκιερό χώρο και θα έχετε ρίγανη για όλο το χρόνο. Αλλά και φρέσκια μπορεί να αρωματίσει και να νοστιμίσει οποιοδήποτε πιάτο. Προσθέστε τη λίγο πριν το τέλος του μαγειρέματος για να διατηρήσει το έντονο άρωμά της.
Η ρίγανη είναι το ιδανικό φυτό για τεμπέληδες κηπουρούς!

Το σύνδρομο του θεατή

Όταν το 1937 ο Γερμανός πάστορας Martin Niemoller (Μάρτιν Νίμελερ), έγραφε ένα ποίημα, όπου περιέγραφε τις συνέπειες τής «απάθειας» του για τα όσα διαδραματίζονταν στην Ναζιστική Γερμανία, αμφιβάλλω εάν καταλάβαινε ότι στην ουσία περιέγραφε «Το σύνδρομο του Θεατή» και τη διαχρονικά γενικευμένη απόδοσή του σε όλες τις μορφές του κοινωνικού και πολιτικού βίου. Περιέγραφε βιωματικά ο Martin Niemoller:
"Στη Γερμανία οι ναζιστές πρώτα ήρθαν για τους κομμουνιστές κι εγώ δεν μίλησα γιατί δεν ήμουν κομμουνιστής. Μετά ήρθαν για τους Εβραίους κι εγώ δεν μίλησα γιατί δεν ήμουν Εβραίος. Μετά ήρθαν για τους συνδικαλιστές κι εγώ δεν μίλησα γιατί δεν ήμουν συνδικαλιστής. Μετά ήρθαν για τους καθολικούς, εγώ ήμουν προτεστάντης και γι' αυτό δεν μίλησα. Μετά ήρθαν για μένα, αλλά τότε δεν είχε μείνει πια κανείς, να μιλήσει για κανέναν.
"Σήμερα, παραφρασμένο θα μπορούσε να αποδοθεί, για όσα διαδραματίζονται στη χώρα μας:
«Πρώτα ήρθαν για τους stagers κι εγώ δεν μίλησα γιατί δεν ήμουν stager. Έπειτα ήρθαν για τους συνταξιούχους κι εγώ δεν μίλησα γιατί δεν ήμουν συνταξιούχος. Κατόπιν ήρθαν για τους δημοσίους υπαλλήλους κι εγώ δεν μίλησα γιατί δεν ήμουν δημόσιος υπάλληλος. Στη συνέχεια ήρθαν για τους ιδιωτικούς υπαλλήλους και πάλι εγώ δεν μίλησα γιατί δεν ήμουν ιδιωτικός υπάλληλος. Μετά ήρθαν για μένα, αλλά τότε πια, δεν είχε απομείνει κανείς για να μιλήσει».
Αλλά το ίδιο παραφρασμένο θα μπορούσε να αποδοθεί, από τον κάθε Ευρωπαίο:
"Πρώτα ήρθαν για την Ελλάδα και εγώ δεν μίλησα, γιατί δεν ήμουν Έλληνας. Έπειτα ήρθαν για την Ιρλανδία κι εγώ δεν μίλησα, γιατί δεν ήμουν Ιρλανδός. Μετά ήρθαν για την Πορτογαλία κι εγώ δεν μίλησα, γιατί δεν ήμουν Πορτογάλος. Στη συνέχεια ήρθαν για την Ισπανία και την Ιταλία και πάλι δεν μίλησα, γιατί δεν ήμουν ούτε Ισπανός, ούτε Ιταλός. Μετά ήρθαν για μένα, αλλά τότε πια, δεν είχε απομείνει κανείς για να μιλήσει".
Αξιολογείστε πόσες μορφές της ατομικότητάς σας και του κοινωνικοπολιτικού σας βίου ακουμπούν...

Νήπια. Τόσο ιδιαίτερα, χαρισματικά και μοναδικά πλάσματα!

Είναι τρυφερά, γεμάτα φαντασία και λένε τις πιο έξυπνες ατάκες. Τα παιδιά νηπιακής ηλικίας είναι η καλύτερη παρέα, γιατί μαζί τους δεν βαριέσαι ποτέ!της Ελένης Καραγιάννη

Ας ξεχάσουμε, λοιπόν, τις γκρίνιες, τα κλάματα και τις υστερίες τους και ας αγαπήσουμε το χιούμορ, την προσωπικότητα και την ενέργειά τους. Γιατί υπάρχουν πραγματικά πολλοί λόγοι που τα κάνουν αξιαγάπητα. Όπως οι παρακάτω:

Αγαπούν την περιπέτεια
Για τα νήπια, ο κόσμος όλος είναι μια μεγάλη περιπέτεια. Με εκπλήξεις, κινδύνους και μοναδικές εμπειρίες. Ο γιος της φίλης μου, ο μικρός Νικολάκης, κάθε φορά που έβλεπε ένα αεροπλάνο να προσγειώνεται μας έλεγε πως το κατέβασε ο ίδιος με τις μαγικές του δυνάμεις. Τα νήπια «πιστεύουν» πως είναι ικανά για τα πάντα. Να σκαρφαλώσουν στο φεγγάρι, να πετάξουν πάνω από τον ωκεανό, να περπατήσουν στον τοίχο, να ανοίξουν λαγούμια στη γη. Και αυτή η πίστη τους για το αδύνατο είναι που τους χαρίζει αυτή τη μαγεία. Τα νήπια είναι φυσικοί ορειβάτες. Σε νεαρή ηλικία θα βάλουν ως στόχο την κατάκτηση της κορυφής του καναπέ και, όταν αυτή θα έχει κατακτηθεί, θα βάλουν μπρος να κατακτήσουν τους πάγκους, τα τραπέζια και οτιδήποτε άλλο φαίνεται σε εμάς ακατόρθωτο.

Είναι δημιουργικά
Μόλις χτίσουν ένα κάστρο, αμέσως το γκρεμίζουν και φτιάχνουν ένα νησάκι. Δεν τους αρέσει; Το καταστρέφουν και φτιάχνουν ένα σπίτι με πόρτες, παράθυρα, αλλά και ειδική πορτούλα για το γάτο, σαν αυτό που βλέπουν στα κινούμενα σχέδια. Αν είσαι τυχερός, θα μπορέσεις να «κλέψεις» μια υπέροχη ζωγραφιά του πριν τη σκίσει, την καταστρέψει ή τη μουτζουρώσει. Εκείνο θα την καταστρέψει, γιατί τη θεωρεί ημιτελή. Γιατί για το νήπιό σας καμιά ζωγραφιά δεν είναι τόσο ωραία ή τόσο μεγάλη, ώστε να χωρέσει το μεγαλείο της δημιουργικότητάς του.

Είναι αποφασιστικά και ανεξάρτητα
Κάποιες φορές είναι τόσο ανεξάρτητα που δεν δέχονται να τα ταΐσεις ή να τα ντύσεις ή να τα βοηθήσεις ακόμα και στις πιο δύσκολες καταστάσεις. Αυτό συμβαίνει γιατί, καθώς περνάει ο καιρός, τα νήπια μαθαίνουν να παίρνουν απλές αποφάσεις. Είναι εντυπωσιακό το πώς αναπτύσσουν μέρα με τη μέρα την προσωπικότητά τους. Θέλουν μόνο αγγούρι στη σαλάτα τους και όχι κάππαρη. Δε θέλουν τίποτε πράσινο στο πιάτο τους. Πατάτες τρώνε μόνο χωρίς το κρέας, και το ψάρι το θέλουν μόνο ψητό. Ένα πρωί η Μαργαρίτα ξύπνησε και είπε πως θα φοράει μόνο ροζ. Και το έκανε. Για έναν ολόκληρο χρόνο δεν φόρεσε κανένα άλλο χρώμα ούτε στην Barbie της. Κάποιες φορές δείχνουν τόσο σίγουρα, που οι γονείς μπερδεύουν την αποφασιστικότητά τους με το πείσμα. Όμως, οι ψυχολόγοι λένε πως η αποφασιστικότητα είναι το πρώτο βήμα για την ανεξαρτησία τους.

Μας διασκεδάζουν χωρίς να το ξέρουν
Ποιος χρειάζεται την τηλεόραση όταν έχει μπροστά του ένα νήπιο; Κάθε φορά που επισκέπτομαι τον τετράχρονο γιο της φίλης μου, νομίζω πως είμαι σε μια πριβέ προβολή. Αλλάζει συνέχεια ρόλους (κάνει πως κοιμάται, μαγειρεύει, μεταμορφώνεται σε υδραυλικό), δημιουργεί καινούργια σενάρια και μιλάει τουλάχιστον τρεις γλώσσες. Οι δύο ακαταλαβίστικες. Ακόμη περισσότερο διασκεδαστικά είναι όταν τα παρακολουθείς χωρίς να το γνωρίζουν. Η stand-up comedy του νηπίου είναι καλύτερη κι από το πιο δημοφιλές σόου. Ακριβώς επειδή είναι αυθόρμητη.

Κάνουν εύκολα πιστούς φίλους
Αφού περάσουν τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής τους σε μια σχεδόν «εγωκεντρική» πορεία, στα τρία αρχίζουν και κινητοποιούνται κοινωνικά. Το νήπιο χρειάζεται τον κολλητό του για να παίξει, να του πει τα μυστικά του, να μοιραστεί τα παιχνίδια του, να τσακωθεί. Μοιρασιά, αγάπη, ανταλλαγή, καβγάδες, όλα είναι βήματα προς την ανεξαρτησία αλλά και το χτίσιμο της προσωπικότητάς του.

Κάνουν καλή παρέα
Τα μωρά είναι σίγουρα γλυκά, αλλά δεν είναι και η καλύτερη παρέα. Ενώ η δύναμη της επικοινωνίας ενός νηπίου είναι τεράστια. Στο σούπερ μάρκετ, θα δώσει τη δική του ερμηνεία για τα καταναλωτικά είδη, θα περιπλανηθεί, θα βρει αυτό που του αρέσει. Στο αυτοκίνητο, θα περιγράψει με τον πιο γλαφυρό τρόπο τα πάντα: τις πινακίδες, τη σηματοδότηση, τα παράξενα κτίρια. Στα μάτια του ακόμη και μια λακκούβα με νερό είναι μια μεγάλη θάλασσα, ένα κακό οδόστρωμα ένα τραμπολίνο. Τα νήπια μπορούν να μεταμορφώσουν μια απλή βόλτα στο περίπτερο σε ένα μαγικό ταξίδι φαντασίας.

Είναι βοηθητικά
Εντάξει, ίσως όχι το δικό σας, αλλά υπάρχει πιο όμορφη σκηνή από ένα τρίχρονο κοριτσάκι που προσπαθεί να μιμηθεί τη μαμά του πλένοντας την κούκλα της; Ή που σου φέρνει το τηλεκοντρόλ όταν εσύ βαριέσαι να σηκωθείς; Επίσης, τα νήπια είναι τρυφερά και στοργικά και ανταποδίδουν εύκολα την αγάπη που έχουν λάβει από τους γύρω τους.

Έχουν φαντασία
Για εσάς, το συρτάρι της κουζίνας περιέχει απλώς μαχαιροπίρουνα. Για το νήπιο, πρόκειται για έναν κόσμο γεμάτο καινούργια, μαγικά εργαλεία. Το πιρούνι είναι μια τσουγκράνα, και δύο μαχαίρια μαζί ο έλικας ενός αυτοσχέδιου ελικοπτέρου που πετάει ψηλάαααααα! Τα (τακτοποιημένα) συρτάρια σας είναι τα πρώτα απαγορευμένα σημεία που πάντα κρύβεται ένας καινούργιος θησαυρός. Μια κάλτσα που θα φορέσει στο κεφάλι μεταμορφώνεται σε σκούφο, ένα κασκόλ σας γίνεται κουβέρτα, και ένα ζευγάρι παπούτσια το φοράει στα χέρια και διασχίζει στα τέσσερα το δωμάτιο.

Η ζωή μαζί τους δεν είναι ποτέ πληκτική
Φιλάνε όμορφα Όταν τους ζητάς φιλάκι, συνήθως δεν θέλουν, άλλωστε όλοι οι ενήλικοι κάποια στιγμή τα «εκβιάζουμε» για φιλάκι. Όταν, όμως, μας φιλήσουν εκείνα για πρώτη φορά, θα το κάνουν με τόση ένταση και χαρά που θα νιώθεις να φουντώνει μέσα σου μια πρωτόγνωρη αγάπη. Που δεν μοιάζει με καμία άλλη.

Είναι γλωσσοπλάστες
«Η μαμά της Κατερίνας κουρεύει μαλλιά και είναι κουρεύτρια», «Κοίτα πόσες πολλές θάλασσες», «Δεν σου δώνω από το παγωτό μου». Η απόλυτη κατάργηση των γλωσσικών κανόνων δείχνει τόσο χαριτωμένη όταν πρόκειται για τα νήπια. Δημιουργούν καινούργιες λέξεις, χρόνους, έννοιες. Η ανάπτυξη της Γλώσσας στο παιδί είναι ένα απόλυτα αυτόνομο πεδίο. Και τόσο πλούσιο σε φαντασία.

Ρωτούν συνέχεια…
...και τα πιο απίθανα πράγματα: «Γιατί οι μύγες πετάνε προς τα πάνω;», «Πού πήγε ο μπαμπάς;», «Γιατί αυτό;», «Γιατί το άλλο;». Για τα νήπια, ο κόσμος των μεγάλων είναι ένας πλανήτης ανεξερεύνητος. Γι’ αυτά, κάθε μέρα είναι ένα βήμα προς τη γνώση και την κατάκτηση. Εμάς, πάλι, στις τόσες αναπάντητες ερωτήσεις μας μας βοηθούν να σκεφτούμε πόσα λίγα ξέρουμε για το θαύμα που λέγεται ζωή.

Τους αρέσει το διάβασμα
Αν οι ερωτήσεις βοηθούν τα νήπια να καταλάβουν τον κόσμο, το διάβασμα τους ανοίγει τις πόρτες για να μπουν σε έναν καινούργιο κόσμο: αυτόν της φαντασίας. Ακόμη κι αν δεν ξέρουν να διαβάζουν, συγκεντρώνονται με έναν τρόπο μοναδικό στις εικόνες. Σε ορισμένα αρέσει να κάθονται και να ακούν, και σε άλλα να παρεμβαίνουν στις εικόνες. Όπως και να έχει, το διάβασμα είναι για τα νήπια δημιουργικότητα, φαντασία, επικοινωνία.

Σκαλίζουν τη μύτη τους
«Κοίτα, μαμά, από τη σπηλιά έβγαλα μια μεγάλη μαμούνα». Ναι, είναι μια συνήθειά τους που μας εκνευρίζει, όμως τα ίδια τη θεωρούν μεγαλειώδη. Το ίδιο και τους «θησαυρούς» που ανακαλύπτουν μέσα της.

Είναι ειλικρινή και δεν κρατούν μυστικά
Πολύ απλά, γιατί δεν πιστεύουν σε αυτά. Από ένα νήπιο δεν μπορείς να πάρεις ποτέ τίποτε εκβιαστικά. Θα πάρεις αυτό ακριβώς που νιώθει. Είναι ευτυχισμένο; Θα γελάει. Το μάλωσες; Θα σου θυμώσει. Μυρίζει το στόμα της γιαγιάς; Δεν θα τη φιλήσει. Τα νήπια είναι αυτό ακριβώς που νιώθουν, και αυτό τα κάνει αξιολάτρευτα.

Η ζωή μαζί τους είναι απρόβλεπτη
Και γι’ αυτό καθόλου βαρετή. Τη μια μέρα θέλουν ένα κίτρινο μπουφάν, την άλλη δεν μπορούν να δουν το κίτρινο ούτε σε καλαμπόκι στο πιάτο τους. Σήμερα αγαπούν το αρκούδι τους, αύριο το πετάνε από το παράθυρο. Τη μια ανακαλύπτουν το παγωτό, την επόμενη στιγμή το πετάνε κάτω.

Είναι γεμάτα ζωντάνια
Τα νήπια είναι η ενσάρκωση της ενεργητικότητας. Ξυπνούν στις 6.00 το πρωί, περπατούν, τρέχουν, πηδάνε, παίζουν, και συγχρόνως μιλούν, καβγαδίζουν. Ίσως κάποιες φορές νιώθετε εξαντλημένες, αλλά τα παιδιά λειτουργούν και σαν φορτιστές μπαταρίας. Σκεφτήκατε ποτέ πώς είχατε όλη αυτή την ενέργεια; Δεν υπάρχουν πιο θετικά πλάσματα από τα νήπια.


Αλλάζουν γνώμη πολύ εύκολα
«Θέλεις να παίξεις με τη Μαριάνα;», «Όχι, θέλω να παίξω με τη Μαριάννα». «Θέλεις παγωτό;», «Όχι, ναι». Αποφασίζουν να κάνουν κάτι, και στα επόμενα δευτερόλεπτα που κάτι άλλο θα τραβήξει την προσοχή τους, θα αλλάξουν γνώμη και θα θελήσουν να ασχοληθούν με αυτό. Το κάθε ερέθισμα αποτελεί μια νέα πρόκληση για αυτά.
kids.in.gr

Ο ήχος επηρεάζει τη γεύση

Ένα μεγάλο πρόβλημα κάθε καλού εστιατορίου, φαίνεται να είναι η θέση του και κατά πόσον αυτή 'ταλαιπωρείται' από θορύβους, εξωτερικούς και εσωτερικούς. Γιατί μια νέα επιστημονική μελέτη διαπίστωσε πως το ανθρώπινο αισθητήριο της γεύσεως επηρεάζεται απ’ το αισθητήριο της ακοής! Με άλλα λόγια, σε χώρο όπου επικρατεί θόρυβος, διάχυτος και συνεχής, ακόμη και το νοστιμότερο φαγητό θα χάσει τη νοστιμιά του!... Η νέα αυτή βρετανική επιστημονική έρευνα εμφανίσθηκε για πρώτη φορά. Και αρχικώς διεξήχθη για να εξηγήσει γιατί το φαγητό στα αεροπλάνα φαίνεται πάντα άνοστο. Η έρευνα κατέληξε απλά, ότι οι άνθρωποι τείνουν να χάνουν την αίσθηση της γεύσεώς τους, όταν ακούν συνεχώς τον διάχυτο θόρυβο, ο οποίος επικρατεί μέσα στην καμπίνα ενός αεροσκάφους! Ο λεγόμενος 'λευκός θόρυβος' (έτσι λέγονται οι τυχαίοι ήχοι σε διαφορετικές συχνότητες), έχει μεταξύ των άλλων και την εξής επίδραση στον άνθρωπο: Μειώνει την ικανότητά του να γεύεται – και δη το αλάτι και την ζάχαρη - με συνέπεια τα φαγητά, που γεύεται υπό τέτοιες συνθήκες, να του φαίνονται άγευστα! Οι αισθήσεις του ανθρώπου αλληλεξαρτώνται με περίεργους τρόπους. Ο ήχος παίζει σημαντικό ρόλο στην αντίληψη της γεύσεως. Ορισμένοι ήχοι επηρεάζουν και την αντίληψη του ανθρώπου για το πόσο τραγανή είναι μια τροφή - κάτι που, υποσυνείδητα, επηρεάζει και τν γνώμη του, για το αν είναι και πόσο φρέσκια ή εύγεστη η τροφή που δοκιμάζει! Κατά συνέπειαν, όσο πιο δυνατός ο θόρυβος (ή η μουσική), τόσο χάνεται η γεύση του αλμυρού και του γλυκού και αυξάνεται η αίσθηση του τραγανού! Στα πειράματα της ερεύνης διαπιστώθηκε ότι: Όταν οι άνθρωποι ακούν ευχάριστους ήχους, αντιλαμβάνονται ως πιο γευστικό αυτό που τρώνε. Αυτό εξηγεί γιατί τα εστιατόρια με καλή και απαλή μουσική έχουν καταγραφεί στο μυαλό του πελάτη ως έχοντα καλύτερη κουζίνα. Και έκανε τους μουσικούς, σε συνεργασία με ειδικούς και ψυχολόγους, να ορίσουν ένα νέο είδος μουσικής, που λέγεται 'μουσική φαγητού'. Κάτι που ήξερε εδώ και καιρό η NASA, γι’ αυτό και τάιζε και ταΐζει φαγητά με πολύ έντονη γεύση τα πληρώματα των αστροναυτών της, όταν ταξειδεύουν στο Διάστημα. Διότι είναι πολύ θορυβώδη τα σκάφη, όπου τα γεύονται! Το επίπεδο της φασαρίας, γενικά του ήχου ή της μουσικής, λοιπόν, επηρεάζει την άποψή μας για φαγητό που τρώμε! Και τη γνώμη μας για ένα πιάτο ή ένα εστιατόριο! Επίσης, τη γεύση επηρεάζει ό,τι μας τραβά την προσοχή. Εάν δηλαδή στον χώρο όπου τρώμε υπάρχει κινητικότητα και φασαρία, και μας αποσπά από το φαγητό, τότε αυτό το φαγητό το κρίνουμε λιγότερο νόστιμο. Η απίστευτη και αστείρευτη ελληνική παράδοση διασώζει πολλές σχετικές διηγήσεις, που επιβεναιώνουν τη βρετανική έρευνα. Μέσα από παραδόσεις διαφόρων περιοχών, που έλεγαν παλαιότεροι, μαθαίνουμε πως άνοιγε η όρεξη σε όποιον έτρωγε σε τόπο, όπου επικρατούσαν ήσυχες, ειδυλλιακές συνθήκες και επικρατούσε ο ήχος της φύσης. Στην Αλωνίσταινα, λ.χ. λένε για κάποιον Γούμενο, που τον άρπαξαν οι νεράιδες και τον πήγαν στο Κομμένο Νερό, όπου εκεί τον τάιζαν… σαπούνι, που το έτρωγε και μάλιστα με όρεξη! Για τον ίδιο λόγο άλλωστε, οι γιατροί συνιστούσαν στους ανορεκτικούς να πηγαίνουν εκδρομές στην εξοχή. Διότι εκεί, οσφραινόμενοι τον καθαρό αέρα, και ακούγοντας τους απαλούς ήχους της φύσεως θα τους 'άνοιγε η όρεξη', αφού συν τοις άλλοις θα έβρισκαν το φαγητό τους νοστιμότερο… Αυτός είναι ο λόγος που πολλά εστιατόρια προσπαθούν να μιμηθούν ήχους φύσεως, με συντριβάνια, πουλιά, κλπ. Διότι σε αυτές τις συνθήκες ο άνθρωπος γεύεται και αισθάνεται καλύτερα. Γράφει: Λεκάκης Γιώργος, Κοινωνιολόγος, Συγγραφέας - Λαογράφος

Η ενοποιημένη κατανόηση της ανθρώπινης ύπαρξης και η εξειδίκευση της επίσημης θεώρησης της υγείας

Αποσπάσματα από το άρθρο – ένθετο – δημοσιευμένο στο περιοδικό ‘Τρίτο Μάτι’ που κυκλοφόρησε στις 10 Μαίου 2011
Η πηγή των ασθενειών φαίνεται άγνωστη παρ'όλες τις έρευνες
Οι επιστήμες με θέμα τον άνθρωπο, όπως Ιατρική, Ψυχολογία, Βιολογία κτλ. έχουν προχωρήσει πάρα πολύ. Για να επιτευχθεί αυτό χρειάστηκε, όπως και στις περισσότερες επιστήμες, μία υπερ-εξειδίκευση που επιτρέπει, με μακροχρόνιες προσπάθειες, την βαθειά ανάλυση, διατύπωση θεωριών και πειραματικές διαδικασίες. Οι γνώσεις μας για τον άνθρωπο προχωρούν λοιπόν σταθερά σε κάθε ειδικότητα και η τεχνολογία παρουσιάζει θεαματικά αποτελέσματα, όπως η παρατήρηση του εσωτερικού του σώματος, τα καινούρια υλικά για τη κατασκευή προθέσεων, οι χειρουργικές διαδικασίες, μεταμοσχεύσεις, βλαστοκύταρα, παρατήρηση της εγκεφαλικής λειτουργίας, κτλ. Οι ηλεκτρονκοί υπολογιστές και πληθώρα εξειδικευμένων μηχανημάτων με τα προγράμματά τους είναι πίσω από αυτές τις προόδους. Παράλληλα, οι φαρμακοβιομηχανίες δημιουργούν, μετά από πολύχρονες έρευνες, νέα μόρια για νέα φάρμακα. Ζούμε λοιπόν σε ένα μοντέρνο κόσμο και θα περιμέναμε να έχουμε αισθητή βελτίωση της υγείας μας, τόσο στο βίωμα του καθενός, όσο και βελτίωση καθρεφτιζόμενη στις στατιστικές του πληθυσμού.
Αυτό όμως, παρ'όλες τις έρευνες και τεχνολογικές επιτεύξεις, περιέργως δεν συμβαίνει. Ποτέ για παράδειγμα ο καρκίνος δεν ήταν τόσο εξαπλωμένος, αγγίζοντας μάλιστα τώρα τους ανθρώπους σε νεώτερη ηλικία, ενώ τα ποσοστά θεραπείας παραμένουν απελπιστικά ισχνά, παρόλα τα δισεκατομμύρια που αναλώνονται στην έρευνα. Το ίδιο μπορεί να λεχθεί για τις καρδιακές παθήσεις, τις αυτο-άνοσες ασθένειες, τις ασθένειες των βασικών οργάνων, όπως το ήπαρ, πάγκρεας, πνεύμονες, κτλ. Ακόμη και για απλούστερες ασθένειες όπως η γρίπη, οι ελαφρές δερματικές παθήσεις, οι αλλεργίες. Οι μικροοργανισμοί (μύκητες, βακτηρίδια, ιοί) κατηγορούνται σαν υπεύθυνοι και μόνο τα συμπτώματα υποχωρούν συχνά με τα φάρμακα. Παρόμοια αδυναμία αντιμετώπισης με τις ψυχικές ασθένειες, όπως η σχιζοφρένεια και ο αυτισμός. Αλλά και για τις πιο ήπιες ψυχολογικές διαταραχές μας, η ψυχανάλυση έδειξε πολύ περιορισμένη αποτελεσματικότητα.
Πολύ απλά, οι επιστήμες του ανθρώπου δεν γνωρίζουν σωστά τους ακριβείς λόγους εμφάνισης των διαταραχών μας. Η ανακάλυψη ενίοτε της γενετικής πληροφορίας που φαίνεται πως είναι υπεύθυνη για κάποια ασθένεια δεν βοηθά στην ουσία. Απλώς μεταθέτει το πρόβλημα (για ποιό λόγο αυτή η μεταλλαγή των γονιδίων ;) και φορτώνει τα προβλήματά μας στο τυχαίο. Επιπλέον θέτει τους επιστήμονες πάλι στην συνηθισμένη οδό της μηχανιστικής αντίληψης: (α) τα γονίδια-γρανάζια μπλοκάρουν τον οργανισμό-μηχανισμό και (β) πρέπει να εξαλείψουμε τα συμπτώματα, έστω και πρόσκαιρα, με κάθε τρόπο. Με την έλλειψη κατανόησης των πραγματικών αιτιών, υποχωρούμε στην θεώρηση ότι αυτό που μας κυβερνά είναι το τυχαίο, η μοίρα του καθενός και επιβιώνουμε με δεκανίκια (υπέρογκες ποσότητες φαρμάκων) και τις παρενέργειές τους. Επακολουθούν τεράστια και χρόνια ελλείμματα στα συστήματα υγείας όλων των χωρών.
Η εμφανής αντίφαση μεταξύ της πληθώρας των επιστημονικών δεδομένων και την έλλειψη βαθειάς γνώσης για τις πηγές των ασθενειών, και επομένως αποτελεσματικής, και όχι συμπτωματικής θεραπείας, είναι πλέον αισθητή από όλους. Η πλειάδα αναλύσεων και εξετάσεων που ζητούνται από τους ιατρούς για το παραμικρό βοηθά, αλλά η απαραίτητη σύνθεση, με βάση αυτές τις αναλύσεις έχει γίνει πολύ δύσκολη, Η συχνή αναφώνηση του ιατρού ότι « το πρόβλημα σας είναι ψυχοσωματικό » δηλώνει απλώς άγνοια και μας στέλνει 25 αιώνες νωρίτερα, παραφράζοντας το « νους υγιής εν σώματι υγιές ».
Τι συμβαίνει τέλος πάντων την στιγμή που οι επιστήμονες κάνουν ότι καλύτερο μπορούν ;
Αυτό που συμβαίνει βασικά είναι η έλλειψη μιας ενοποιημένης κατανόησης της ανθρώπινης ύπαρξης σε όλα τα επίπεδα : φυσικό, ενεργειακό, ψυχολογικό, νοητικό, πνευματικό. Κάτι το ανάλογο με αυτό που συμβαίνει μπροστά στην έλλειψη μιας ενοποιημένης θεωρίας των φυσικών δυνάμεων (βαρύτητα, ηλεκτρομαγνητισμός, πυρηνικές δυνάμεις), δηλαδή έλλειψη κατανόησης των θεμελιωδών νόμων της φύσης, παρ'όλες τις λαμπρές επιτεύξεις της τεχνολογίας. Υπάρχουν εξαιρετικοί ειδικοί στην επίσημη θεώρηση της υγείας για το φυσικό επίπεδο του ανθρώπινου σώματος, αλλά σπάνιες συνδέσεις και καμια σύνθεση με τα άλλα επίπεδα.
Οι γνώσεις για την αλήθεια των ασθενειών όμως υπάρχουν
Προσπάθειες σύνθεσης έχουν γίνει από την αρχαιότητα και η σημασία του ψυχισμού είχε υπογραμμιστεί από πολλούς. Ο Ιπποκράτης συμβούλευε «ψάχνετε τις αιτίες και τις αιτίες των αιτιών». Ο Πλάτων πίστευε πως ήταν τρέλα να θεραπεύεις το σώμα χωρίς το πνεύμα, ενώ ο Γαληνός είχε παρατηρήσει πως οι χαρούμενες γυναίκες παρουσιάζουν πολύ λιγότερους καρκίνους. Στις νεώτερες εποχές, οι Heinroch και Walsh είχαν πιστοποιήσει πως οι στενοχώριες μπορούν να οδηγήσουν στον καρκίνο, ενώ ο Τσέχος Groddeck - στα χρόνια του 1920 - διατύπωσε πλήρη θεωρία για τα βάθη του υποσυνείδητου. Ο Καναδός Seyle, πατέρας του όρου «στρες», απέδειξε στην δεκαετία του 1950 τον ρόλο της ψυχολογίας στην φυσιολογία του σώματος, ενώ ο Γάλλος ιατρός Laborit γύρω στο 1970 έκανε μεγάλο έργο πάνω στην θεμελιώδη σημασία που έχει για την εμφάνιση των ασθενειών η αδυναμία μας να αντιδράσουμε σε μία κατάσταση έντονου στρες. Την ίδια εποχή, ο συνάδελφός του Moirot απέδειξε πως ο καρκίνος είναι ψυχοσωματικού χαρακτήρα. Πολλοί άλλοι ιατροί και θεραπευτές ανά τον κόσμο έχουν αναπτύξει μεθόδους θεραπείας σωματικών ασθενειών βάζοντας σε τάξη τον ψυχισμό των ασθενών.
Πέρα από αυτές τις συγκλίσεις, η οικοδόμηση μιας επιστημονικής δομής με πλήρη θεωρία και εμπειρικές, καινοτομικές επιστημονικές αποδείξεις, δημιουργήθηκε από τον Γερμανό ιατρό Ryke Geerd Hamer στην περίοδο 1978 – 1986 και ανέτρεψε κυριολεκτικά την κατανόησή μας για τον μηχανισμό των ασθενειών και την ιατρική γενικότερα. Το οικοδόμημά του στηρίζεται σε θεμελιώδεις νόμους της φύσης που αναδύθηκαν προοδευτικά στην εξέλιξη των ειδών, είναι δηλαδή οντολογικά, στην βάση της ύπαρξής μας, και στοχεύουν την επιβίωσή μας. Ανακάλυψε μία επακριβή αντιστοιχία μεταξύ των διαφόρων διαταραχών της υγείας μας από την μία πλευρά, και της χροιάς των ψυχολογικών στρες που βιώνουμε από την άλλη. Επίσης ανακάλυψε τις φάσεις των ασθενειών, τις ρίζες τους στα εμβρυολογικά φύλλα, καθώς και τον καταλυτικό ρόλο των μικρο-οργανισμών.
Τα αποτελέσματα αυτών των ανακαλύψεων δημιουργούν μια θεμελιώδη αλλαγή σκηνικού, στους αντίποδες του επικρατώντος σκηνικού. Αποδεικνύεται πως καμία από τις ασθένειές μας δεν είναι τυχαία αλλά αντίθετα έχει νόημα για την ζωή μας και μπορεί να αποκωδικοποιηθεί. Η εμφανιζόμενη ασθένεια, όχι μόνο δεν είναι κάποιος τυχαίος, μυστηριώδης τιμωρός, αλλά η κορυφή του παγόβουνου που ειδοποιεί έγκαιρα για το τι ακριβώς συμβαίνει βαθειά μέσα μας. Η συνειδητοποίηση αυτή και η έρευνα μέσα μας, μας μετατρέπει σε πρωταγωνιστές της ζωής μας για να ξαναβρούμε την ισορροπία της. Τότε οι σοφές διαδικασίες της ζωής θα έχουν επιτελέσει το έργο της προειδοποίησης, που ονομάζουμε ασθένεια, και θα επαναφέρουν την ισορροπία, που ονομάζουμε ίαση.
Η αποδεδειγμένη σχέση σώματος–ψυχολογίας δεν είναι όμως παρά η αρχή, μια πρώτη «πράξη» στην σκηνή της συνειδητότητάς μας. Άλλες έρευνες, σαν συνέχεια και δεύτερη «πράξη», έχουν αποδείξει πως οι πηγές των προγραμμάτων-πληροφοριών που μας κυβερνούν υποσυνείδητα και διαμορφώνουν τον χαρακτήρα, ψυχισμό και τρόπο σκέψης μας, σαν παγόβουνο, βρίσκονται πιο βαθειά από ένα έντονο ψυχολογικό συμβάν που εκδηλώνεται σαν κορυφή του με ασθένεια. Βρίσκονται σε πολλά περιστατικά της ζωής μας που επαναλαμβάνονται και αρχίζουν όχι μόνο από την νηπιακή μας ηλικία, η ακόμη από την περίοδο κύησης, αλλά και από την περίοδο της ζωής των γονέων μας πριν την σύλληψή μας, και μάλιστα και από τα σοβαρά περιστατικά των μελών του γενεαλογικού μας δένδρου. Σαν να υπήρχε ένας αόρατος σύνδεσμος πληροφόρησης δια μέσου των γενεών που επηρεάζουν όχι μόνο την υγεία μας αλλά και το τί συμβαίνει στην καθημερινότητά μας. Πώς όμως ;
Για να φθάσουμε τώρα στην σύνδεση της ύλης (ασθένειες, βιώματα) με την πνευματικότητα, χρειάζεται μία τρίτη πράξη. Και εκεί επιστημονικές έρευνες έχουν τις αποδείξεις μέσα από μια ριζικά αναθεωρημένη εικόνα για την υφή του χρόνου. Τις αποδείξεις για παράλληλες ροές χρόνου από τις οποίες απορρέουν αβίαστα οι εξηγήσεις για την παρουσία πληροφοριών-δυναμικών που μας κυβερνούν αλλά και της διττής, παράλληλης πνευματικής μας υπόστασης που επισημαίνεται από όλες τις παραδόσεις. Η σύγχρονη φυσική βρίσκει απαντήσεις στα μεγάλα ερωτηματικά της, αναθεωρείται εκ βάθρων, και αποδεικνύονται επιστημονικά τα φαινόμενα της μεταφυσικής με την οποία μπορεί έτσι να εξοικειωθεί ο καθένας μας. Η υφή της ύπαρξης μας, που υπόκειται στην υφή του χρόνου, εμφανίζεται να είναι ο πυρήνας των διαταραχών μας αλλά και των λύσεων που μπορούν να έρθουν πια από εμάς τους ίδιους και μόνο.

Πράξη ΠΡΩΤΗ – Ο Δρ. Hamer ανακαλύπτει τους θεμελιώδεις νόμους ασθένειας και ίασης – « Νέα Ιατρική »
Πράξη ΔΕΥΤΕΡΗ - Πέρα από τον Hamer, χάρη στον Hamer
Πράξη ΤΡΙΤΗ – Η φύση του Χρόνου μας φανερώνει τα μυστικά του κόσμου και της ψυχής

Ιωάννης Αναστασίου

Η χρήση του λόγου για τη χειραγώγηση των «άλλων»

Ο άνθρωπος, απ’ τη στιγμή που αρχίζει να μεγαλώνει πάνω στη Γη, βρίσκεται να κολυμπάει σχεδόν κυριολεκτικά μέσα σε μια θάλασσα λέξεων, που με την ηχητική τους δόνηση και το νοητικό τους περιεχόμενο, διαμορφώνουν ένα ευρύ και ισχυρά δυναμισμένο λεκτικό σύμπαν, μέσα στο οποίο ο άνθρωπος, ατομικά και συλλογικά αναπτύσσεται, ζει, εργάζεται και δημιουργεί. Η σχέση μεταξύ του πλαισίου αυτού, και της αντίληψης του ανθρώπου για τον εαυτό του και την πραγματικότητα η οποία τον περιβάλλει, είναι τόσο μεγάλη που δεν μπορεί να νοηθεί η ύπαρξη του ενός χωρίς την ταυτόχρονη ύπαρξη του άλλου. Λεκτικό σύμπαν και άνθρωπος συγκροτούν μια ενιαία ζωντανή υπόσταση που συντηρείται από μόνη της και εξελίσσεται, χάρις στην αμοιβαία μεταξύ τους σχέση, σε ατομικό και σε συλλογικό επίπεδο. Όπως ο άνθρωπος ατομικά και συλλογικά διαμορφώνει το εκάστοτε νοητικό περιεχόμενο των λέξεων, έτσι και οι λέξεις διαμορφώνουν σε μεγάλο βαθμό τα νοήματα και τις αξίες, τις δυνατότητες και τα εμπόδια, με βάση τα οποία ο άνθρωπος ρυθμίζει τις υποθέσεις του και καθορίζει την πορεία του πάνω στη Γη.
Ανάλογα με το νόημα που εμείς δίνουμε στις λέξεις και ανάλογα με το σύστημα αξιών που έχουμε αποδεχθεί μέσα μας, προδιαγράφουμε την ευτυχία και τη δυστυχία της ζωής μας, τους στόχους μας και τις απογοητεύσεις μας.
Η διαπίστωση της σχέσης αυτής, μας παρακινεί να είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί, όσον αφορά τη χρήση των λέξεων στη ζωή μας. Οι λέξεις, μέσο έκφρασης, καταγραφής και επικοινωνίας, μπορούν εύκολα να μετατραπούν σε εσωτερικούς και εξωτερικούς δυνάστες μας, ιδιαίτερα στην εποχή μας, που η σχέση του ανθρώπου με το λεκτικό σύμπαν πάσχει ολοένα και πιο σοβαρά. Ακούμε, βλέπουμε και χρησιμοποιούμε λέξεις, που αν και μας είναι ‘γνωστές’, εντούτοις δεν τις αναγνωρίζουμε πραγματικά, και δεν συνειδητοποιούμε το αληθινό εσωτερικό τους περιεχόμενο. Αυτό σημαίνει πως σε μεγάλο βαθμό λειτουργούμε ασυνείδητα, και παρασυρόμαστε από μαζικά νοητικά ρεύματα που διαμορφώνονται από παράγοντες τους οποίους, όσο παραμένουμε ασυνείδητοι, δεν μπορούμε να ελέγξουμε.
Το λεξιλόγιό μας φτωχαίνει με ραγδαίους ρυθμούς, και αυτό σημαίνει πως το πεδίο δράσης της ζωής μας συρρικνώνεται, με αντίστοιχους περιορισμούς στην ποιότητα των καταστάσεων που βιώνουμε ή εκφράζουμε στο περιβάλλον μας.
Η απλοποίηση των συντακτικών δομών, στερεί ακόμα περισσότερο από τα εκφραστικά μας μέσα, έναν μεγάλο πλούτο, ο οποίος είναι αναγκαίος για να συνειδητοποιήσουμε τις πιο λεπτοφυείς διαστάσεις του εαυτού μας και της πραγματικότητας.
Η διαστρέβλωση του τρόπου προφοράς μιας λέξης, έχει σαν αποτέλεσμα η εκπεμπόμενη δόνηση να μη βρίσκεται σε αρμονία με το αληθινό νόημα της λέξης αυτής. Η υποβάθμιση της δονητικής ταυτότητας των λέξεων, προκαλεί μια αντίστοιχη υποβάθμιση των νοητικών δυνατοτήτων των ανθρώπων.Ακόμα πιο σημαντικά, κάθε άνθρωπος χρησιμοποιεί τις λέξεις μέσα από το δικό του, υποκειμενικό, διανοητικό αντιληπτικό πλαίσιο, και η διόγκωση του υποκειμενισμού αυτού στην εποχή μας, δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων.
Τέλος, καθώς ο άνθρωπος μιλάει ολοένα και λιγότερο μέσα απ’ την καρδιά του, και ολοένα και περισσότερο μέσα από την επικρατούσα ‘εικόνα’ κάθε λέξης, στερεί από τις λέξεις που προφέρει ή σκέπτεται, το αληθινό τους περιεχόμενο, όπως π.χ. μπορούμε να δούμε στις λέξεις: αγάπη, φιλία, ελευθερία, αξία, ομορφιά, εργασία, ζωή, θάνατος, τιμή, αξιοπρέπεια, αδελφοσύνη, πνευματικότητα.
Μιλάμε για αγάπη αλλά δεν είμαστε αγάπη, για συλλογικότητα αλλά είμαστε ατομιστές, για αμοιβαιότητα αλλά είμαστε συμφεροντολόγοι, για φιλία αλλά είμαστε εγωιστές, για φιλανθρωπία αλλά είμαστε φιλάργυροι, για πνευματικότητα αλλά είμαστε υλιστές, για ζωή αλλά ζούμε μέσα στην αδράνεια, για ελευθερία αλλά ζούμε ως υπόδουλοι, για τιμιότητα αλλά κλέβουμε και εξαπατάμε τους άλλους, ιδιαίτερα στα πιο λεπτοφυή και ουσιαστικά πεδία.
Πιο συγκεκριμένα, αν για παράδειγμα χρησιμοποιούμε τη λέξη «ελευθερία», και είμαστε εσωτερικά όσο πιο ελεύθεροι γίνεται, σεβόμαστε την ελευθερία των άλλων, αντιλαμβανόμαστε το ουσιαστικό της περιεχόμενο, και την προφέρουμε μέσα απ’ την καρδιά μας, τότε η λέξη αυτή γίνεται ένας ζωντανός λόγος, που έχει τη δύναμη να αφυπνίσει στους άλλους ανθρώπους το αίσθημα και τον πόθο για την ελευθερία. Στην αντίθετη περίπτωση, συντελούμε στην περαιτέρω υποβάθμιση του νοήματος της λέξης, και εδραιωνόμαστε, μαζί με το περιβάλλον μας, σε μια κατάσταση υποδούλωσης και υποτέλειας.
Η χρήση των λέξεων με υποτιμητικό χαρακτήρα, υποβιβάζει την ποιότητα της εσωτερικής μας και της συλλογικής μας ζωής.
Η σκόπιμη αλλοίωση του περιεχομένου μιας λέξης με στόχο την παραπλάνηση, είναι ένα φαινόμενο ιδιαίτερα ανησυχητικό στην εποχή μας, που οι λέξεις χρησιμοποιούνται ακόμα και από τους πιο επίσημους φορείς της κοινωνίας και της πολιτείας, για τη χειραγώγηση των ‘άλλων’, ενώ ο συντονισμός πολλών ανθρώπων στο νέο μεταλλαγμένο νόημα, δημιουργεί ένα δυναμικό ρεύμα, που μπορεί να οδηγήσει ολόκληρες κοινωνίες στην καταστροφή.
Επομένως, όσο πιο κοντά βρισκόμαστε στο αληθινό περιεχόμενο μιας λέξης την οποία σκεφτόμαστε ή εκφέρουμε, και όσο πιο καθαρή και ισχυρή είναι η εκπεμπόμενη δόνηση, τόσο πιο δημιουργική θα είναι η ομιλία μας.
Από αυτά αντιλαμβανόμαστε πως οι λέξεις είναι ζωντανές υποστάσεις που εξελίσσονται ή υποβαθμίζονται ακολουθώντας την εξέλιξη ή την υποβάθμιση των ανθρώπων και των εποχών ή θα μπορούσαμε να πούμε καλύτερα ότι ο άνθρωπος, ανάλογα με την εξέλιξή του, εισδύει σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βάθος των λέξεων, προσεγγίζοντας ή απομακρυνόμενος σταδιακά από τον άφατο Λόγο από τον οποίο τα πάντα προήρθαν.
Οι λέξεις συγκροτούν ένα ενδιάμεσο πεδίο μεταξύ Πραγματικότητας και ανθρώπινης Αντίληψης, και όποιος γνωρίζει να χρησιμοποιεί αυτό το πεδίο, μπορεί να απελευθερώσει ή να χειραγωγήσει τους ανθρώπους, σύμφωνα με τα κάθε φορά κριτήρια και στόχους του. Από αυτήν την άποψη, οι λέξεις είναι ένα πολύ ισχυρό μέσο εκπαίδευσης των ανθρώπων, ένα ‘κλειδί’ στην εξελικτική τους πορεία, ένα ‘όχημα’ επικοινωνίας, που εκτός από το φανερό νόημα που μεταδίδουν, περικλείουν ένα πλούτο κωδικοποιημένων πληροφοριών, ενώ ταυτόχρονα δίνουν και το κλειδί για την αποκωδικοποίησή τους, που δεν είναι άλλο από την αναζήτηση της αλήθειας, με καθαρή καρδιά και διαυγή νου.
Η ισχύς των λέξεων βρίσκεται μέσα στον κρυμμένο Λόγο που περικλείουν, που έχει τη δύναμη να ανοίγει τις πόρτες για τις πιο ουσιαστικές διαστάσεις της ζωής. Για αυτό, αντιστεκόμενοι στα ρεύματα της εποχής, ας αγωνιστούμε να «καθαρίσουμε» στην αντίληψή μας, και να ανασύρουμε στη συνειδητότητά μας, το αληθινό περιεχόμενο των λέξεων, ώστε να γίνουν αυτές ολοένα και περισσότερο ζωντανοί, φωτεινοί και μεταμορφωτικοί Λόγοι, σπίθες άσβεστες του Μοναδικού Λόγου.
Κίμων Θεοδωρόπουλοςhttp://www.filoumenos.com/

Ερημοποίησης Γης – Προβλήματα και Μέτρα Αντιμετώπισης

Η ερημοποίηση θεωρείται σήμερα ως μια σημαντική απειλή υποβάθμισης της γης των Μεσογειακών χωρών. Περισσότερο από το ένα τρίτο του ελλαδικού χώρου βρίσκεται σε υψηλό κίνδυνο ερημοποίησης ή έχει ερημοποιηθεί. Η ερημοποίηση ως φυσική διεργασία είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων (φυσικοί-περιβαλλοντικοί,  ανθρωπογενείς) που δρουν είτε μεμονωμένα είτε αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Η κυριότερη διεργασία ερημοποίησης  είναι η διάβρωση των εδαφών, η οποία  αποτελεί  τον μεγαλύτερο κίνδυνο υποβάθμισης των λοφωδών περιοχών. Η διάβρωση επιφέρει δραστική μείωση του βάθους του εδάφους και συνεπώς του διαθέσιμου ύδατος για την ανάπτυξη των φυτών,  της γονιμότητας και της παραγωγικότητας των εδαφών καθώς και  της βλάστησης. Επίσης άλλες σημαντικές διεργασίες ερημοποίησης είναι η αλάτωση και αλκαλίωση των εδαφών που παρατηρείται ιδιαίτερα στις πεδινές παράκτιες περιοχές όπου συνοδεύεται με υπερεκμετάλλευση και υποβάθμιση των υπογείων υδάτων. Η ερημοποίηση εκτός από τις σημαντικότατες επιπτώσεις που έχει στο φυσικό περιβάλλον, επιδρά  αρνητικά στην οικονομία και κοινωνία μίας περιοχής, αφού υποβαθμίζοντας τους φυσικούς πόρους, μειώνει την παραγωγικότητα ενός τόπου και κατ’ επέκταση το αγροτικό εισόδημα, προκαλώντας μετακινήσεις  πληθυσμού σε άλλες περιοχές με περισσότερες δυνατότητες απασχόλησης. Ανάλογα με την ένταση δράσης των διεργασιών ερημοποίησης, η υποβάθμιση μπορεί να είναι αντιστρεπτή, δηλαδή να υπάρχει δυνατότητα ανάκαμψης, εάν μια  ή περισσότερες από τις διεργασίες ερημοποίησης εξαλειφθούν, ή μη αντιστρεπτή εάν η υποβάθμιση είναι πολύ μεγάλη (μείωση βάθους εδάφους μεγαλύτερη από μια κρίσιμη τιμή). Η προστασία των φυσικών πόρων μίας περιοχής από την ερημοποίηση απαιτεί την μελέτη και λεπτομερή απογραφή όλων των παραγόντων που την προκαλούν και την λήψη των απαραιτήτων κατά περίπτωση τεχνικών και θεσμικών μέτρων για την ορθολογική διαχείριση και προστασία.

Παράγοντες και διεργασίες ερημοποίησης

Η ερημοποίηση, όπως έχει οριστεί στην Παγκόσμια Διάσκεψη Κορυφής του Περιβάλλοντος (1992), είναι η υποβάθμιση της γης στις ξηρές, ημίξηρες και ύφυγρες περιοχές, η οποία προκύπτει από την δράση πολλών παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται οι κλιματικές μεταβολές και οι ανθρώπινες δραστηριότητες. Ο όρος  ερημοποίηση δεν θα πρέπει να συγχέεται με την δημιουργία ερήμων. Η ερημοποίηση είναι η διαδικασία σύμφωνα με την οποία η παραγωγική γη υποβαθμίζεται και σταδιακά μετατρέπεται σε αφιλόξενη για την αναπτυσσόμενη βλάστηση, δημιουργώντας έτσι κηλίδες απογυμνωμένων περιοχών με την εμφάνιση του μητρικού πετρώματος στην επιφάνεια. 

            Η υποβάθμιση που προκαλείται από την ερημοποίηση αναφέρεται στη μείωση ή απώλεια παραγωγικότητας των γεωργικών και δασικών εκτάσεων. Η κυριότερη διεργασία που είναι υπεύθυνη για την ερημοποίηση είναι η διάβρωση, η οποία  αποτελεί  τον μεγαλύτερο κίνδυνο υποβάθμισης των λοφωδών περιοχών. Κύριος υπεύθυνος αυτής της διεργασίας θεωρείται ο άνθρωπος που με τις παρεμβάσεις του στο περιβάλλον συχνά επιταχύνει:

·        τους ρυθμούς υδατικής, αιολικής και μηχανικής διάβρωσης των εδαφών

·        την υποβάθμιση των φυσικών, χημικών και βιολογικών ιδιοτήτων των φυσικών πόρων

·        την απώλεια της φυσικής βλάστησης.

            Η ερημοποίηση θεωρείται σήμερα ως μια σημαντική απειλή υποβάθμισης των Μεσογειακών χωρών. Η λεκάνη της Μεσογείου παρόλο που αποτελεί ένα πολύπλοκο μωσαϊκό από διαφορετικά οικοσυστήματα, διαφορετικούς πολιτισμούς και κατά συνέπεια από διαφορετική ιστορία  ανθρώπινης παρέμβασης στο περιβάλλον, έχει ως κοινό παρονομαστή μια σειρά παραγόντων που συμβάλλουν στο φαινόμενο της ερημοποίησης. Οι παράγοντες αυτοί είναι οι κλιματικές συνθήκες με τη μεγάλη διακύμανση και   τις συχνές και μεγάλης έντασης βροχοπτώσεις, τις εποχιακές ξηρασίες, το έντονο τοπογραφικό ανάγλυφο και  την γενικά περιορισμένη φυτική κάλυψη. Επίσης η μακρά ιστορία παρέμβασης στο περιβάλλον, αλλά και η πρόσφατη εγκατάλειψη των αγροτικών περιοχών με την ταυτόχρονη μείωση του αγροτικού δυναμικού συνεπικουρούν στη εξάπλωση του φαινομένου.

Ο ελλαδικός χώρος εμφανίζεται έντονα υποβαθμισμένος με πολλές περιοχές να αντιμετωπίζουν σημαντικό κίνδυνο  ερημοποίησης. Οι περιοχές υψηλού κινδύνου ερημοποίησης είναι η δυτική Στερεά Ελλάδα,  το μεγαλύτερο μέρος της Πελοποννήσου, η ορεινή ζώνη των Ιονίων νήσων, η Κρήτη, τα νησιά του Αιγαίο,  η Εύβοια και μέρος της Ηπείρου, Θεσσαλίας και Θράκης. Όπως προκύπτει από πρόσφατες μελέτες, το 35% του ελλαδικού χώρου βρίσκεται σε υψηλό κίνδυνο ερημοποίησης ή έχει ήδη ερημοποιηθεί, ενώ το 49% θεωρείται ότι βρίσκεται σε μέτριο κίνδυνο ερημοποίησης 

Εικόνα 1. Χάρτης δυνητικού κινδύνου ερημοποίησης της Ελλάδας (Εθνική Επιτροπή κατά της Ερημοποίησης)

            Η ερημοποίηση ως φυσική διεργασία είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων που δρουν είτε μεμονωμένα είτε αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Οι παράγοντες αυτοί είναι φυσικοί-περιβαλλοντικοί, και ανθρωπογενείς. Συνδυασμός αντίξοων φυσικών συνθηκών με  αρνητική ανθρώπινη παρέμβαση στο περιβάλλον που πιθανά να επιβάλλεται από δεδομένους κοινωνικο-οικονομικούς παράγοντες οδηγούν σε ερημοποίηση σημαντικών εκτάσεων γης.

            Το Μεσογειακό κλίμα χαρακτηρίζεται από μεγάλες εποχιακές και ετήσιες διακυμάνσεις των βροχοπτώσεων, από υψηλές θερμοκρασίες κατά τη θερινή περίοδο και έντονη ξηρασία για σχετικά μεγάλη περίοδο. Οι βροχοπτώσεις λόγω της μεγάλης έντασης και μικρής συχνότητάς τους, σε συνδυασμό με το έντονο τοπογραφικό ανάγλυφο (μεγάλες κλίσεις) προκαλούν συχνά μεγάλες επιφανειακές απορροές που συνοδεύονται με  απώλεια γόνιμου εδάφους και μεγάλες διακυμάνσεις της απορροής των ποταμών και συχνά καταστροφικές πλημμύρες. Επίσης κατά την αυξητική περίοδο των φυτών οι απαιτήσεις σε νερό είναι πολύ μεγαλύτερες από την βροχόπτωση. Συνεπώς, η  έντονη ξηρασία υποβαθμίζει την αραιή βλάστηση των ευαίσθητων περιοχών που γίνονται περισσότερο ευάλωτες στη διαβρωτική δράση των ραγδαίων βροχοπτώσεων.

            Η Ελλάδα λόγω του ορεινού της χαρακτήρα, παρουσιάζει απότομες υψομετρικές διαφορές, που σχηματίζουν επιφάνειες με ισχυρές κλίσεις σε μεγάλο τμήμα της χώρας. Συγκεκριμένα, κλίσεις που υπερβαίνουν το 10% καλύπτουν το 50% της συνολικής έκτασης. Οι ισχυρές κλίσεις προκαλούν έντονες επιφανειακές απορροές των όμβριων υδάτων και έντονες διαβρώσεις των εδαφών εκεί όπου δεν υπάρχει επαρκής φυτοκάλυψη. Οι διαδικασίες αυτές αποτελούν τις κύριες αιτίες της ερημοποίησης στην Χώρα.

            Τα εδάφη που σχηματίζονται  από διαφορετικά μητρικά υλικά επηρεάζουν έντονα τη βλάστηση, τη διάβρωση του εδάφους και την ερημοποίηση. Για παράδειγμα, ο ασβεστόλιθος και τα όξινα πυριγενή πετρώματα σχηματίζουν αβαθή εδάφη σε ένα σχετικά ξηρό καθεστώς υγρασίας, που χαρακτηρίζεται από υψηλό βαθμό διάβρωσης και κίνδυνο ερημοποίησης. Λοφώδεις περιοχές σε τριτογενείς μάργες είναι επίσης πολύ ευαίσθητες στην ερημοποίηση αφενός λόγω της μεγάλης διαβρωσιμότητας των εδαφών που σχηματίζουν και αφετέρου λόγω του ξηρού εδαφικού περιβάλλοντος που δημιουργείται σε περιόδους μειωμένων βροχοπτώσεων.

            Tα ευαίσθητα οικοσυστήματα της Ελλάδας οδηγούνται στην ερημοποίηση μόνο αν υποστούν την αλόγιστη επέμβαση του ανθρώπου. Καταστροφικές παρεμβάσεις του ανθρώπου στο περιβάλλον υπήρξαν μέχρι σήμερα πολλές, μερικές από τις οποίες υποβαθμίζουν τους φυσικούς πόρους και μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ως εξής:

·        Καταστροφή της φυσικής βλάστησης

·        Υποβάθμιση των υδατικών πόρων

·        Υποβάθμιση των εδαφικών πόρων

Η καταστροφή της φυτοκάλυψης συντελείται με τις εκχερσώσεις δασικών εκτάσεων σε επικλινείς και μικρής παραγωγικότητας εδάφη, τις επανειλημμένες δασικές πυρκαγιές, την υπερβόσκηση λοφωδών περιοχών, την άναρχη οικοδόμηση και ανάπτυξη του τουρισμού, την επιδότηση καλλιεργειών και κτηνοτροφίας σε περιοχές και επίπεδα παραγωγής που δεν εξασφαλίζουν την αειφορία.

            Η φυσική βλάστηση προστατεύει το έδαφος από τη διαβρωτική δράση των σταγόνων της βροχής. Οι σταγόνες της βροχής όταν πέφτουν σε γυμνό έδαφος, προκαλούν  τη δημιουργία κρούστας στην επιφάνεια  του εδάφους, με συνέπεια τη μείωση της απορροφητικότητας του εδάφους, την αύξηση της απορροής και κατά συνέπεια την αύξηση της διάβρωσης. Η διάβρωση με την σειρά της προκαλεί σταδιακή μείωση του βάθους του εδάφους, με άμεση συνέπεια την υποβάθμιση της βλάστησης και μείωση της παραγωγικότητάς του.

            Οι παραπάνω παρεμβάσεις δεν αποτελούν “ φαινόμενο των ημερών μας”. Η χώρα μας που η ιστορία της χάνεται στον χρόνο έχει κατ’ επέκταση υποστεί και τα αποτελέσματα μακράς περιόδου ανθρώπινης παρέμβασης στο περιβάλλον. Ο Όμηρος στην Ιλιάδα αναφέρει ότι πολλές λοφώδεις περιοχές ήταν δασώδεις και καλύπτονταν από γόνιμο έδαφος. Το έδαφος όμως αυτό ήταν πολύ ρηχό και επιρρεπές στη διάβρωση. Η επέκταση της γεωργίας στις λοφώδεις περιοχές άρχισε γύρω στο 1500 π.Χ. και συνδέεται με την αρχική καταστροφή των δασών. Εκτεταμένη αποψίλωση  δασών για την κάλυψη των αναγκών του συνεχώς αυξανόμενου  πληθυσμού (ξυλεία ως καύσιμη ύλη, ναυπήγηση πλοίων, κατασκευή σπιτιών) και εντατικοποίηση της γεωργίας έλαβαν χώρα γύρω στο 800 π.Χ. Επίσης ο Πλάτων αναφέρεται στη μείωση της παραγωγικότητας της γης, στην αποψίλωση των δασών, στις πλημμύρες και στις κατολισθήσεις.

            Η επέκταση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων στην ορεινή και ημιορεινή ζώνη της χώρας μας ιδιαίτερα όταν δεν συνδυάζεται με μέτρα αντιδιαβρωτικής προστασίας μπορεί να επιφέρει δραματική υποβάθμιση των εκτάσεων αυτών. Σημαντική υποβάθμιση των ορεινών και ημιορεινών όγκων της χώρας μας προκαλείται επίσης από την κτηνοτροφία. Ο αριθμός των  ζώων που συνήθως εκτρέφεται στη ζώνη αυτή, συχνά είναι πολύ  μεγαλύτερος από τις δυνατότητες του βοσκότοπου. Αποτέλεσμα είναι, αφενός  η  καταστροφή της δομής του εδάφους και αφετέρου η διαφοροποίηση της χλωριδικής σύνθεσης και η μείωση της πυκνότητας της ποώδους βλάστησης.

            Ένας σημαντικότατος παράγοντας ερημοποίησης για την Ελλάδα είναι οι δασικές πυρκαγιές. Στατιστικές της δασικής υπηρεσίας δείχνουν ότι οι δασικές πυρκαγιές τις  τελευταίες δεκαετίες έχουν τετραπλασιασθεί. Κατά την περίοδο 1964-1975, ο μέσος όρος των καμένων εκτάσεων ήταν 129.000 στρέμματα ανά χρόνο ενώ κατά την περίοδο 1976-1986 ήταν  378.000 στρέμματα για να αυξηθεί σε 520.000 στρέμματα την δεκαετία 1986-1995. Παρόλο που η πυρκαγιά θεωρείται ότι μπορεί να επιφέρει αναγέννηση της φυσικής βλάστησης όταν δεν προηγηθεί έντονη διάβρωση, η μεγάλη συχνότητα  εμφάνισής τους τα τελευταία χρόνια  έχει έντονα υποβαθμίσει μεγάλο ποσοστό των δασικών μας εκτάσεων. Όταν η συχνότητα πυρκαγιών στις ίδιες εκτάσεις είναι μεγάλη και αυτές συνοδεύονται από βόσκηση, η καταστροφή είναι ανεπανόρθωτη  για το έδαφος και την βλάστηση.

            Οι υδάτινοι πόροι έχουν ήδη αποκτήσει μεγάλη οικονομική σημασία γιατί καθορίζουν την αποδοτικότητα των παραγωγικών δραστηριοτήτων ακόμα και την ύπαρξή τους. Η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια λόγω των ανορθολογικών ανθρώπινων επεμβάσεων έχει υποστεί μεγάλη μείωση και υποβάθμιση της ποιότητας των υδάτινων  πόρων, παρόλο που γενικά είχε  πολύ καλής ποιότητα νερό. Στην μείωση και υποβάθμιση των διαθεσίμων υδάτινων πόρων συμβάλλουν η αύξηση της επιφανειακής ροής προς την θάλασσα που ενισχύει η καταστροφή της φυτοκάλυψης στις λεκάνες απορροής, η συνεχής αύξηση της κατανάλωσης ύδατος και η είσοδος υφάλμυρου νερού στους παραλιακούς υδροφορείς λόγω υπεράντλησης. Η αλάτωση των αρδευόμενων εδαφών συντελείται με την χρησιμοποίηση χαμηλής ποιότητας νερού σε συνδυασμό με συνθήκες κακής στράγγισης.             Οι αρδευόμενες εκτάσεις αποτελούν το 32% των γεωργικών εκτάσεων της χώρας μας. Η άρδευση που δεν συνοδεύεται από στράγγιση, ιδιαίτερα σε περιοχές με έλλειψη νερού, οδηγεί στην αλάτωση των εδαφών. Επίσης η χρήση κακής ποιότητας αρδευτικού νερού, (πλούσιο σε   άλατα) αυξάνει την αλατότητα του εδάφους. Η αλάτωση των εδαφών αποτελεί μια σημαντικότατη απειλή υποβάθμισης των ξηροθερμικών περιοχών της χώρας μας. Σημαντικό μέρος των παραλιακών γεωργικών εκτάσεων της χώρας  (1.500.000 στρέμματα)  παρουσιάζει μεγάλη συγκέντρωση αλάτων που η περαιτέρω γεωργική τους εκμετάλλευση προϋποθέτει εγγειοβελτιωτικές παρεμβάσεις για την αποκατάστασή τους. 

            Η οξίνιση των γεωργικών εδαφών που προκαλείται από εκτεταμένη χρήση όξινων λιπασμάτων σε καλλιεργούμενα εδάφη που έχουν σχηματιστεί πάνω σε όξινα μητρικά υλικά αποτελεί αιτία υποβάθμισης και ερημοποίησης. Εκτιμάται ότι περισσότερα από 4.500.000 στρέμματα αντιμετωπίζουν σημαντικό πρόβλημα οξίνισης στη χώρα μας.

            Οι φυσικοί παράγοντες και οι ανθρώπινες επεμβάσεις στο περιβάλλον δεν είναι οι μόνοι παράγοντες που συμβάλλουν στο φαινόμενο της ερημοποίησης. Όπως, όμως, προαναφέρθηκε η ερημοποίηση είναι  ένα σύνθετο φαινόμενο που περικλείει επιπλέον οικονομικούς, κοινωνικούς και πολιτικούς παράγοντες αφού αυτοί καθορίζουν τις ανθρώπινες παρεμβάσεις στο περιβάλλον. Αυτό γίνεται άμεσα αντιληπτό εάν λάβει κανείς υπόψη του τις πιέσεις που ασκούνται για αλλαγή της χρήσης γης σε ζώνες με μεγάλη συγκέντρωση πληθυσμού και κοινωνικο-οικονομικής δραστηριότητας. Η αξία της γης σε αυτές τις ζώνες για οικιστικούς, τουριστικούς σκοπούς είναι εξαιρετικά αυξημένη.

Η κοινή αγροτική πολιτική και η διεθνοποίηση της αγοράς έχουν καθοριστικά επηρεάσει την αλλαγή της χρήση γης. Οι μεταβολές στις τιμές των αγροτικών προϊόντων έχουν οδηγήσει τους παραγωγούς σε υπερεκμετάλλευση ή υποεκμετάλλευση των φυσικών πόρων. Από την άλλη πλευρά οι επιδοτήσεις της γεωργικής παραγωγής έχουν ωθήσει τους παραγωγούς σε εντατική καλλιέργεια περιοχών με περιορισμένες δυνατότητες εκμετάλλευσης, γεγονός που έχει ως συνέπεια αυξημένους ρυθμούς υποβάθμισης των φυσικών πόρων και επιτάχυνση της ερημοποίησης.

Επίσης η έλλειψη επαρκούς νομοθετικού πλαισίου που να προστατεύει τις περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές και να ανακόπτει την άναρχη και ανεξέλεγκτη υποβάθμιση των φυσικών πόρων έχει συμβάλει στην ερημοποίηση σημαντικού ποσοστού  της χώρας μας.

Επιπτώσεις της ερημοποίησης

Η ερημοποίηση έχει σημαντικότατες περιβαλλοντικές και κοινο-οικονομικές επιπτώσεις, αφού υποβαθμίζοντας τους φυσικούς πόρους, μειώνεται η παραγωγικότητα ενός τόπου και κατ’ επέκταση το αγροτικό εισόδημα, μετατοπίζοντας  τον πληθυσμό σε περιοχές με περισσότερες δυνατότητες απασχόλησης. Ειδικότερα η ερημοποίηση συνεπάγεται τα εξής: απώλεια της βιο-ποικιλότητας μιας περιοχής, μείωση της παραγωγικότητας του εδάφους, μεταβολή των τοπικών κλιματικών συνθηκών, μείωση της διαθεσιμότητας του γλυκού νερού, αύξηση της συχνότητας και του μεγέθους των πλημμύρων στις κατώτερες περιοχές, ιζηματογένεση των φραγμάτων, μείωση του αγροτικού εισοδήματος, εγκατάλειψη της γης, μετανάστευση του πληθυσμού

            Η βασική συνέπεια της ερημοποίησης είναι η εγκατάλειψη της γης, που ακολουθεί την μείωση της παραγωγικότητας του εδάφους. Οι ελαιώνες βρίσκονται συνήθως σε κλιματική και υψομετρική  ζώνη που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στην ερημοποίηση. Όπως φαίνεται στην Εικόνα 2, η παραγωγή ελαιολάδου στη Λέσβο μειώθηκε περίπου στο ένα τρίτο με την αύξηση του βαθμού υποβάθμισης και ερημοποίησης  της γης. Η μειωμένη παραγωγή σε συνδυασμό με τις χαμηλές τιμές αγοράς του προϊόντος οδηγεί στην εγκατάλειψη της γης και την μετανάστευση του πληθυσμού στα αστικά κέντρα ή άλλες γεωργικές περιοχές όπου εξασφαλίζεται καλύτερη ποιότητα ζωής. Η μετανάστευση αυτή ασκεί ευρύτερες κοινωνικές και οικονομικές  πιέσεις στους χώρους μετανάστευσης με συνέπεια την αλματώδη οικιστική επέκταση των πόλεων, την ρύπανση και άλλα περιβαλλοντικά προβλήματα, την ανεργία και τις ακραίες συμπεριφορές. 

 

           Το φυσικό περιβάλλον ως ανοικτό σύστημα δέχθηκε και δέχεται συνεχείς επιδράσεις από τον άνθρωπο που σε πολλές περιπτώσεις το υποβαθμίζει με την αλόγιστη παρέμβαση του. Το φυσικό περιβάλλον ως δυναμικό σύστημα αντιδρά στο φαινόμενο της ερημοποίησης και δημιουργεί μια νέα κατάσταση ισορροπίας η οποία συνήθως είναι κατώτερη της προηγουμένης με αποτέλεσμα να εμφανίζονται περιοχές που άλλοτε ήταν καταπράσινες με άφθονα νερά και μεγάλη βιοποικιλότητα φυτών και ζώων να είναι απογυμνωμένες με υποτυπώδη βλάστηση, άνυδρες και αφιλόξενες για τα διάφορα έμβια όντα.

Μέτρα προστασίας

Ανάλογα με την ένταση των παραγόντων ερημοποίησης, η υποβάθμιση μπορεί να είναι μια αντιστρεπτή διαδικασία, δηλαδή να υπάρχει δυνατότητα ανάκαμψης, εάν ένας από τους παράγοντες ερημοποίησης αρθεί. Η ερημοποίηση είναι αντιστρεπτή όταν για παράδειγμα το διαθέσιμο νερό έχει περιοριστεί κάτω από ένα  οριακό επίπεδο για την ανάπτυξη φυτών,   αλλά το βάθος του εδάφους δεν είναι οριακό.  Επίσης αντιστρεπτή μπορεί να είναι η διαδικασία ερημοποίησης, όταν η υπερβόσκηση προκαλέσει μείωση της βιοποικιλότητας και φυτοκάλυψη μιας περιοχής. Αντιστρεπτή τέλος είναι  η υποβάθμιση των εδαφών που προκύπτει από αλάτωση. Σε όλες τις προαναφερθείσες περιπτώσεις οι κατάλληλες διαχειριστικές παρεμβάσεις μπορούν να αντιστρέψουν την πορεία ερημοποίησης.

Αντίθετα μη αντιστρεπτή ερημοποίηση παρατηρείται όταν το οικοσύστημα υποστεί μόνιμες και ανεπανόρθωτες επιδράσεις. Αυτό μπορεί να  είναι το τελικό στάδιο μιας έντονης διεργασίας διάβρωσης. Μόνιμη ερημοποίηση προκαλείται όταν το βάθος του ριζοστρώματος μειωθεί κάτω από ένα επιτρεπτό όριο για την ανάπτυξη των φυτών. Άμεση συνέπεια είναι ότι  η υδατοχωρητικότητα  του εδάφους μειώνεται σημαντικά ώστε ελάχιστα φυτικά είδη να μπορούν να επιβιώσουν. 

            Η ερημοποίηση είτε ως αντιστρεπτή διαδικασία υποβάθμισης είτε ως μόνιμη αποτελεί ένα σημαντικότατο περιβαλλοντικό πρόβλημα με εξαιρετικά δυσάρεστες  κοινωνικές και οικονομικές προεκτάσεις. Οι ερημοποιημένες περιοχές λόγω της μειωμένης παραγωγικότητάς τους ωθούν τον πληθυσμό τους σε υποαπασχόληση είτε σε άλλες δραστηριότητες και συχνά σε μετανάστευση σε περιοχές με μεγαλύτερη προσφορά απασχόλησης. Θεωρώντας αυταπόδεικτη  την κρισιμότητα του προβλήματος για την χώρα μας, γίνεται φανερό ότι  η προστασία των φυσικών μας πόρων είναι θέμα μείζονος σημασίας και άμεσης προτεραιότητας.

            Η πρόληψη και η αντιμετώπιση της ερημοποίησης θα επιτευχθεί με τη λήψη αφενός μεν ορισμένων μέτρων γενικής εφαρμογής που αφορούν σε ολόκληρο τον πληθυσμό της χώρας και τέμνουν πολλούς επί μέρους τομείς δραστηριοτήτων αφετέρου δε με ειδικά μέτρα που αφορούν συγκεκριμένα φυσικά, περιβαλλοντικά και κοινο-οικονομικά χαρακτηριστικά σε τοπικό επίπεδο. Τα γενικά μέτρα όπως αυτά προτείνονται στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης είναι:

1.        Προσδιορισμός των απειλουμένων περιοχών

2.        Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση κοινωνικών φορέων και φορέων διοίκησης

3.        Καθορισμός φορέων  εφαρμογής και παρακολούθησης μέτρων

4.        Σχεδιασμός και εφαρμογή χρήσης των γαιών

5.        Ορισμός πιλοτικών περιοχών.

6.        Αναβάθμιση ερημοπoιημένων περιοχών  

7.        Εξεύρεση απαιτούμενων πόρων

8.        Σύναψη διεθνών συνεργασιών

9.        Ανάπτυξη της έρευνας

         Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή των κανόνων χρήσης των γαιών είναι ένα από τα αποτελεσματικότερα μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης της ερημοποίησης.  Η εφαρμογή του μέτρου αυτού θα έχει σημαντικά ευμενείς επιπτώσεις στην οικονομική, δημογραφική, χωροταξική και περιβαλλοντική ανάπτυξη της Χώρας.

         Το υφιστάμενο καθεστώς χρήσης γαιών, παρά τα μέτρα συστηματικής διαχείρισης δασών, παραμένει επί το πλείστον χαώδες και άναρχο. Είναι ίσως η κύρια αιτία της ασύμμετρης οικονομικής, δημογραφικής και χωροταξικής οργάνωσης της Χώρας και της κατασπατάλησης των εθνικών μας πηγών. Πρέπει όμως να αναφερθεί ότι κατά τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία εγκατάλειψη των επικλινών περιοχών και σημαντική μείωση της βόσκησης σε απομακρυσμένες ορεινές περιοχές για οικονομικούς και κοινωνικούς λόγους, που έχει σαν αποτέλεσμα στις περισσότερες περιπτώσεις τη απομάκρυνση του κινδύνου ερημοποίησης.

         Η μόνη χρήση γης που προστατεύεται σήμερα είναι η δασική. Αλλά οι σχετικές ρυθμίσεις είναι σε αρκετά σημεία αναχρονιστικές, λανθασμένες και σε μερικές περιπτώσεις οδηγούν σε αποτελέσματα αντίθετα με τα επιδιωκόμενα.

            Η αυστηρή και αποτελεσματική εφαρμογή των νόμων και κανονισμών σχετικά με τη χρήση της γης και την ορθολογική εκμετάλλευση των φυσικών προϋποθέτει την δημιουργία  κατάλληλων μηχανισμών  ή αναδιοργάνωση των υπαρχόντων καθώς και οι ευνοϊκές προϋποθέσεις για την ενθάρρυνση των κατοίκων να εφαρμόσουν φιλικές προς το περιβάλλον χρήσης γης και την διατήρηση της φυσικής βλάστησης και γενικά την παραγωγικότητα του τόπου. Από τα ανωτέρω καθίσταται σαφές ότι η θέσπιση ορθολογικών κανόνων χρήσης γαιών αποτελεί μέτρο ύψιστης προτεραιότητας.

            Τέλος η αποτελεσματική προστασία των φυσικών πόρων μίας περιοχής από την ερημοποίηση απαιτεί την μελέτη και λεπτομερή απογραφή όλων των παραγόντων που την προκαλούν και την λήψη των απαραιτήτων κατά περίπτωση τεχνικών και θεσμικών μέτρων για την ορθολογική διαχείριση και προστασία της γης.

Κωνσταντίνος Κοσμάς

Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τομέας Εδαφολογίας και Γεωργικής Χημείας, Ιερά Οδός 75, Αθήνα

Η γη ως ον

Η θεωρία της Γαίας δεν είναι μόνο ένα γνωστικό εργαλείο, ούτε απλώς ένα αφαιρετικό νοητικό σχήμα αλλά μία μη συνειδητοποιημένη πραγματικότητα. Η δυσκολία προέρχεται από την κυριαρχία της κοινωνίας. Όταν η σκέψη είναι κοινωνικοκεντρική δεν μπορεί ν’ αντιληφθεί ούτε την έννοια της ανθρωπότητας ακόμα και μέσω των πολιτισμών.Κατά συνέπεια, η ιδέα της γης ως ον δεν είναι ουτοπική αλλά αδιανόητη. Η γη όμως υπάρχει. Το ερώτημα, λοιπόν, παραμένει. Και δεν είναι μόνο οικολογικής φύσης. Το θέμα είναι και φιλοσοφικό, εφόσον αφορά την τεχνητή διαφοροποίηση του ανθρώπου με τη φύση. Ο ουμανισμός δεν είναι ανθρωποκεντρισμός, όπως το θεωρούν μερικοί επίσημοι ανόητοι. Ο ουμανισμός δεν απορρίπτει τη φύση. Αντιθέτως, κατανοεί για πρώτη φορά νοητικά τη θέση του ανθρώπου μέσα στη φύση.Ο Leonardo da Vinci έγραφε ότι η φύση είναι ο μοναδικός δάσκαλος του ανθρώπου. Για ποιο λόγο; Για να αποφύγει τη μίμηση των δασκαλάκων. Στην ιατρική, όπως απεικονίζεται στα λόγια της βιοηθικής, βλέπουμε ότι η φύση αντιμετωπίζεται συχνά ως αντίπαλος του ανθρώπου. Διότι η ανάλυση εξετάζει μόνο το μέτωπο κι όχι το βάθος. Συνεπώς, εξετάζει μόνο την τακτική, δίχως στρατηγική. Όμως όλοι γνωρίζουμε ότι ο άνθρωπος ανήκει στη φύση ακόμα κι αν η κοινωνία θεωρεί ότι η φύση ανήκει στα άτομά της. Δεν είναι ικανή να αντιληφθεί ότι η ιδιοκτησία της φύσης δεν είναι παρά κλοπή. Διότι δεν είναι μόνο ότι δανείζουμε τη φύση στους απογόνους μας. Στην πραγματικότητα, τους αφήνουμε το παρόν μας για να γίνει το μέλλον τους. Ακόμα χειρότερα, τους αφήνουμε τα σκουπίδια μας, δίχως ν’ αντιληφθούμε ότι παράγουμε για το μέλλον μία κοινωνία σκουπιδιών. Έχει λοιπόν περισσότερη σημασία να συνειδητοποιήσουμε όχι τι παίρνουμε από τους προηγούμενους αλλά τι αφήνουμε στουςεπόμενους. Είμαστε ο κρίκος μιας αλυσίδας και η ισχύ της χαρακτηρίζεται από την ισχύ του συνόλου των κρίκων, μόνο που η ομάδα δεν μπορεί να λειτουργήσει παρά μόνο διαχρονικά κι όχι συγχρονικά. Σε αυτό το πλαίσιο, η χρονική ασυμμετρία μεγαλώνει την ευθύνη μας ως παίκτες, εφόσον οι επόμενοι παίκτες θα παίξουν με τα αποτελέσματά μας. Το παίγνιο δεν είναι καν διαδοχικό. Έτσι δεν υπάρχει ανάδραση για τους επόμενους σε σχέση με μας. Πρέπει να παίξουμε μόνοι μας και να βρούμε τη βέλτιστη λύση, δίχως να γνωρίζουμε την επόμενη κίνηση. Εδώ βρίσκεται η ευθύνη μας για όλα μπροστά σε όλους, όπως έγραψε ο Фёдор Достоевский. Στην ουσία, αυτή η ευθύνη μάς χαρακτηρίζει.Μέσω της δράσης μας αναδεικνύουμε όχι μόνο την ύπαρξή μας αλλά και του όντος της γης, διότι είμαστε, θέλουμε δεν θέλουμε, τα παιδιά της. Κι αν είμαστε ανυπάκουοι στους νόμους της Γαίας, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είμαστε παιδιά. Το πρόβλημά μας είναι πότε θα ωριμάσουμε για να διαχειριστούμε σοβαρά τους πόρους της γης. Βέβαια, η ιδέα της ανακύκλωσης είναι μια ένδειξη για το μονοπάτι που πρέπει ν’ ακολουθήσουμε για να δημιουργήσουμε μια αληθινή ανάδραση στο επίπεδο της γης.Η γη το αντιλαμβάνεται, απλώς δεν μπορεί να μας το πει, διότι δεν την ακούμε. Μόνο η αλλαγή φάσης του εαυτού μας θα μας επιτρέψει να κατανοήσουμε το μήνυμα της περί ανθρωπότητας και χρόνου και μέσω αυτών των εννοιών, της ύπαρξής της ως ον.
Νίκος Λυγερός
http://visaltis.blogspot.com

ΕΣΤΙΑΖΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΤΙΚΑ?

Όλοι έχουμε κάτι καλό μέσα μας. Αν στοχεύεις στη βελτίωση τότε είναι χρήσιμο να επικεντρώνεσαι στις καλές πλευρές των ανθρώπων. Όταν εστιάζεις στα θετικά στοιχεία των άλλων, έχεις ακόμα ένα κίνητρο για να τους βοηθήσεις. Με το να βοηθάς τους άλλους δεν κάνεις μόνο την δική τους ζωή καλύτερη. Με τον καιρό παίρνεις πίσω ότι έδωσες, ενώ οι άνθρωποι που βοήθησες τείνουν περισσότερο να βοηθήσουν άλλα άτομα. Έτσι, όλοι μαζί, δημιουργείτε μια θετική αλλαγή που δυναμώνει.

Mahatma Gandhi

Ινδιάνικη σοφία...

Ο ινδιάνος αρχηγός φυλής με το όνομα «δύο αετοί» ρωτήθηκε κάποτε από κυβερνητικό αξιωματούχο:
«Έχεις παρατηρήσει τον λευκό άνθρωπο για 90 χρόνια. Έχεις δει τους πολέμους του και την τεχνολογική του εξέλιξη. Έχεις δει την πρόοδό του αλλά και την καταστροφή που έχει προκαλέσει».
Ο ινδιάνος αρχηγός ένευσε συγκαταβατικά.
Ο κυβερνητικός αξιωματούχος συνέχισε:
«Λαμβάνοντας υπόψη σου όλα αυτά τα γεγονότα, τι πήγε κατά τη γνώμη σου στραβά σχετικά με τον λευκό άνθρωπο;»
Ο ινδιάνος έριξε μια ματιά στον κυβερνητικό αξιωματούχο και απάντησε:
«Όταν ο λευκός άνθρωπος ανακαλύπτει γη, οι ινδιάνοι την καλλιεργούν, δεν υπάρχουν φόροι ούτε χρέη, υπάρχει αφθονία σε βουβάλια, κάστορες, το νερό είναι καθαρό. Οι γυναίκες κάνουν τις δουλειές του νοικοκυριού, η ιατρική παρέχεται δωρεάν. Οι ινδιάνοι απασχολούνται ολόκληρη τη μέρα στο κυνήγι και στο ψάρεμα, τη νύχτα κάνοντας έρωτα».
Κατόπιν ο ινδιάνος έγειρε προς τα πίσω και χαμογέλασε:
«μόνο λευκός και σε μεγάλο βαθμό ανόητος θα μπορούσε να σκεφτεί ότι θα μπορούσε να βελτιώσει ένα τέτοιο σύστημα».

Πως μπορεί η νοημοσύνη να διαμορφώσει το μέλλον της ανθρωπότητας;

Συνέντευξη του καθηγητή-ερευνητή, Νίκου Λυγερού- με τον υψηλότερο δείκτη ευφυΐας (IQ) στην κλίμακα Stanford-Binet, με 189 βαθμούς- στο Greek American News Agency και την Αντωνία Πατσίδου.
Πως μπορεί η νοημοσύνη να διαμορφώσει το μέλλον της ανθρωπότητας;
Η παγκοσμιοποίηση χρησιμοποιεί όλα τα κλασικά συστήματα για να διατηρήσει μια τεχνητή εξουσία βασισμένη μόνο και μόνο σ΄ ένα μαζικό μάρκετινγκ δίχως ηθικές άξιες. Όμως η κρισιμότητα αυτής της κατάστασης δείχνει ότι δεν αποτελεί μια οριστική λύση.
Στο άρθρο σας «Η νοημοσύνη και το μέλλον της ανθρωπότητας» αναφέρετε ότι η συνειδητή εκδοχή της ανθρωπότητας με τη φιλοσοφική της έννοια εμφανίστηκε με τη δημιουργία της ατομικής βόμβας το 1945.
Μόνο τότε η ανθρωπότητα συνειδητοποίησε την ύπαρξή της όταν κατάλαβε το τέλος της αθανασίας της διότι όπως τεκμηριώνεται η ιδέα του θανάτου αναγκάζει τη βίωση της ύπαρξης. Στην αρχαία Ελλάδα δεν υπήρξε κάποια χρονική περίοδος που να υπήρξε η εκδοχή της ανθρωπότητας με τη φιλοσοφική της έννοια;
Η Αρχαία Ελλάδα ήταν κι είναι ένας γνωστικός πυρήνας για την Ανθρωπότητα. Όμως η ύπαρξη του αιγυπτιακού πολιτισμού στο ιστορικό πλαίσιο και της Μεγάλης Ελλάδας απορρίπτει την ιδέα της γέννησης της πολλαπλότητας που αποτελεί την έννοια που ονομάζουμε Aνθρωπότητα. Πιο απλά, το στοιχείο ακόμα κι αν είναι ιδιάζουσα περίπτωση, δεν μπορεί να είναι παρά μία ιδιομορφία, ενώ η ομάδα για να δράσει χρειάζεται ανωμαλίες.
Επισημαίνετε ότι η δεύτερη ουσιαστική συμβολή της τεχνολογίας στη φιλοσοφική έννοια της ανθρωπότητας, προέρχεται από την εφεύρεση του υπολογιστή σαν βάση, και του διαδικτύου σαν προέκταση.
Διότι για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας υπάρχει η δυνατότητα μιας ολικής σκέψης. Μπορεί το διαδίκτυο να διαμορφώσει άμεσα την εικόνα των ανθρώπινων σχέσεων και έμμεσα τις ιδέες μας περί ανθρωπότητας; Μπορεί για παράδειγμα η εικόνα που βγαίνει στο διαδίκτυο να είναι εσφαλμένη ή κατά ένα μέρος να βγαίνει μια αλήθεια της ανθρωπότητας;
Είναι το διαδίκτυο που επιτρέπει συγχρονικά στις ανωμαλίες να συνεργαστούν. Η αλλαγή φάσης σχετίζεται με το χρόνο. Οι κλασικές ανωμαλίες λειτουργούσαν μόνο μέσω των βιβλίων. Οι δεσμοί ήταν αφαιρετικοί. Οι σύνδεσμοι είναι πλέον πρακτικοί. Το βάθος του χρόνου απέκτησε με το διαδίκτυο και μέτωπο χώρου. Βέβαια, με την τοπολογία που δημιουργεί τους μικρούς κόσμους. Κατά συνέπεια, η Ανθρωπότητα υλοποιήθηκε, δίχως να εκφυλιστεί.
Αναφέρετε στο ίδιο άρθρο ότι «και για μας, όλες οι γλώσσες είναι μία: η σκέψη. Η δομή είναι κοινή και είναι γνωστική. Έτσι και με την ανθρωπότητα, νομίζουμε ότι οι άνθρωποι θα παράγουν τη γραμματική της, ενώ προς το παρόν βλέπουμε μόνο το αλφαβητάριο». Ποιο είναι το κρίσιμο όριο που θα επιτρέψει στην ανθρωπότητα τη νοητική της αλλαγή και θα τη βοηθήσει να σκεφτεί;Η Ανθρωπότητα σκέφτεται ήδη. Το κρίσιμο προκάλεσε ήδη την αλλαγή φάσης. Με την ατομική ενέργεια και το διαδίκτυο δεν είμαστε πια στην αρχή της σκέψης μας κι η ολιστική προσέγγιση υπάρχει. Απλώς, προς το παρόν παραμένει γήινη. Το επόμενο βήμα είναι το διάστημα. Η Ανθρωπότητα ξέρει ότι υπάρχει αλλά δεν βλέπει ακόμα το εαυτό της να δρα στο σύμπαν. Είμαστε μια λεπτομέρεια για το σύμπαν αλλά αυτή η λεπτομέρεια είναι το παν για μας. Γι΄ αυτό το λόγο η δημιουργικότητα του χάους είναι αναπόφευκτη για την εξέλιξη.
«Μπορώ να αμφιβάλλω για όλα όσα σκέφτομαι και πιστεύω, αλλά για ένα πράγμα σε καμία περίπτωση δε μπορώ να αμφιβάλλω, δηλαδή για το ότι αμφιβάλλω». Με τα λόγια αυτά ο μεγάλος διανοητής Γάλλος φιλόσοφος Rene Descartes ανέπτυξε τη φιλοσοφική του μελέτη «cogito ergo sum» (=σκέφτομαι, άρα υπάρχω). Η μέθοδος της αμφιβολίας, το Καρτεσιανό σύστημα συντεταγμένων και ο Καρτεσιανός δυϊσμός -το οντολογικό επιχείρημα για την ύπαρξη του θεού- αποτέλεσαν την κορύφωση για τα μεταφυσικά-φιλοσοφικά του έργα. Ποια είναι η δική σας θέση για την ύπαρξη του θεού σε σχέση με την επιστήμη;
Με τα δικά μας δεδομένα, η σκέψη του Descartes, είναι μια αυτοαναφορική παρέμβαση. Με άλλα λόγια, μία κρίση του τύπου Gödel, χρειάστηκαν όμως κι άλλες παρεμβάσεις για να μετατραπεί σε κρίση του τύπου Mandelbrot. Το μονοπάτι του Descartes δεν έχει άφιξη. Η συμβολή του Pascal, Kant, Spinoza αλλά και των Michelstaedter και Wittgenstein δημιούργησαν ένα πλαίσιο πιο ελεύθερο που μεταμορφώθηκε σε πεδίο δράσης, με τη μαθηματική συμβολή των Gödel, Turing, Shannon, Matiajevic και Chaitin και τη φυσική συμβολή των Einstein και Feynman. Με αυτούς ο κόσμος μας έγινε ο κόσμος κι ο θεός η σκέψη της ανθρωπότητας.
Στο άρθρο σας « Ανακάλυψη και Αποκάλυψη» λέτε ότι η επιστήμη έχει μια δυναμική στάση και ψάχνει απεγνωσμένα την ανακάλυψη, ενώ η θρησκεία με την παθητική της στάση περιμένει την αποκάλυψη.Και οι δυο τους πιστεύουν σε μια αλήθεια που υπάρχει κατά κάποιο τρόπο ανεξάρτητα. Όμως η μία θέλει να την φτάσει κι η άλλη περιμένει τον ερχομό της. Θρησκεία και Επιστήμη καταλήγουν στον ίδιο ορίζοντα, χωρίς η μία να ακυρώνει την άλλη;
Η Θρησκεία κι η Επιστήμη δεν είναι αντιφατικές, αν ο άνθρωπος πιστεύει στην Επιστήμη κι ερευνά τη Θρησκεία. Η διαφοροποίηση της Ανακάλυψης με την Αποκάλυψη δεν δημιουργεί άτοπο αλλά παράδοξο που λύνεται με το στοχασμό της συμπληρωματικότητας. Σε κάθε περίπτωση οι γίγαντες έδειξαν με το έργο τους πώς λειτουργούν η Θρησκεία κι η Επιστήμη μεταστρατηγικά.
Η δύναμη της εξουσίας προέρχεται από το ασήμαντο. Το ασήμαντο -λαός- χάρις στην ελευθερία του όμως, είναι ικανό να δημιουργήσει ένα κίνημα του λαού όπως οι κρίκοι μιας αλυσίδας. Αυτή η δυναμική του ασήμαντου αυτή τη χρονική στιγμή με την παγκόσμια οικονομική κρίση που υφίσταται πως μπορεί να αξιοποιηθεί και από ποιους ώστε να δημιουργηθούν ευνοϊκότερες συνθήκες για το μέλλον της ανθρωπότητας;
Άλλο δύναμη κι άλλο δυναμική. Μέσω της θεωρίας παιγνίων και της έννοια της ισορροπίας του Nash σ΄ ένα πλαίσιο τοποστρατηγικό, είναι δυνατόν να διαχειριστούμε κρίσεις. Μόνο που αυτές πρέπει να είναι πραγματικές κι όχι τεχνητές. Διότι κι η κρίση είναι εργαλείο εξουσίας, για ν΄ αντιμετωπίσει αυτό που θεωρεί ασήμαντο. Το πρόβλημα της τότε είναι η ουσία που αντιστέκεται και θυσιάζεται για τους αδύναμους. Η συνείδηση της αδυναμίας φέρνει την ισχύ.
α) Δεν γεννιέσαι μέσα στον ελληνισμό, γίνεσαι ελληνισμός. Ποια η σημασία του ελληνισμού στο παγκόσμιο γίγνεσθαι;
β) Ποιο είναι το μήνυμα του καθηγητή Νίκου Λυγερού στους Έλληνες και στους ομογενείς;Ο ελληνισμός είναι από τα πιο σημαντικά θεμέλια της οντότητας της Ανθρωπότητας, διότι έδειξε επί του πρακτέου την αποτελεσματικότητα της ανθεκτικότητας μέσω της αντίστασης του χρόνου σ΄ ένα πλαίσιο όπου κυριαρχεί ο χώρος. Η ίδια η τοπολογία της ανθρωπότητας έχει δομικά στοιχεία του ελληνισμού μέσω του ουμανισμού κι η δράση της ακολουθεί τη στρατηγική της διαχρονικότητας. Οι Έλληνες έδειξαν ότι αυτό που χαρακτηρίζει τον άνθρωπο δεν είναι η κυριαρχία του ούτε η εξουσία του αλλά η ανθρωπιά του και το έργο του για την ανθρωπότητα. Όλα τα άλλα είναι ανούσια. Γι΄ αυτό το λόγο ο Ελληνισμός δεν δίνει μηνύματα. Είναι ο ίδιος μήνυμα.

Ο Νίκος Λυγερός γεννήθηκε το 1968 στο Βόλο. Είναι επισκέπτης καθ. στο Καπ. Παν. Αθηνών, στο Δημοκρίτειο Παν.Θράκης, στην Αστυνομική Ακαδημία, στις Σχολές Εθνικής Αμυνας, Πολεμικής Αεροπορίας, Εθνικής Ασφάλειας και Στρατολογικού, στρατηγικός σύμβουλος, καθηγητής προικισμένων παιδιών, expert διερμηνέας και μεταφραστής στα γαλλικά δικαστήρια, συγγραφέας, σκηνοθέτης, ποιητής, επιστημονικός σύμβουλος του Υπ. Παιδείας και του Συνδέσμου φίλων Καραθεοδωρή
http://www.hellenesonline.com