Είναι μια από τις αισθήσεις που διαθέτουν όλα σχεδόν τα ζώα. Πολλές φορές λέμε ότι η γεύση είναι κάτι παρόμοιο με την όσφρηση. Και δεν είμαστε και πολύ μακριά από την πραγματικότητα, τουλάχιστο για μερικά από τα όντα που ζουν πάνω στη γη. Πραγματικά, σε μερικά μαλάκια και όστρακα η γεύση και η όσφρηση είναι ενωμένες και πρόκειται για ενιαία χημική αίσθηση. Σε όλα όμως τα ανώτερα όντα, αρχίζοντας από τα έντομα, η όσφρηση είναι χωρισμένη από τη γεύση.
Θα μπορούσαμε να χωρίσουμε τη γεύση σε μερικές επί μέρους γεύσεις. Έτσι με τη γλώσσα, που είναι και το όργανο της γεύσης στα ανώτερα ζώα, αντιλαμβανόμαστε όχι μόνο μια γεύση, αλλά μερικές. Μπορούμε να καταλάβουμε το πικρό από το γλυκό, το ξινό, αλλά και όλες τις ενδιάμεσες γεύσεις, που μπορούν να συνθέτουν όχι μόνο οι παραπάνω γεύσεις, αλλά και πολλές άλλες.Λέμε όμως ότι αντιλαμβανόμαστε ακόμη και τα πράγματα εκείνα που δεν έχουν γεύση. Βλέπουμε έτσι ότι ο μηχανισμός της γεύσης δεν είναι και τόσο απλός, όσο από μια πρώτη ματιά θα μπορούσε να διαπιστώσει κανείς. Με ποιο τρόπο όμως η γλώσσα είναι δυνατό να ξεχωρίσει τη μια γεύση από την άλλη; Οι φυσιολόγοι λένε ότι η γλώσσα τόσο του ανθρώπου, όσο και των άλλων ζώων αποτελείται από μερικά εκατομμύρια κύτταρα.
Ακόμη λένε ότι το κάθε κύτταρο ή μια ορισμένη ομάδα κυττάρων είναι απόλυτα προσαρμοσμένα στο να αντιλαμβάνονται μια ορισμένη γεύση. Δεν ξέρουμε όμως πώς ακριβώς λειτουργούν τα κύτταρα και στέλνουν στον εγκέφαλο το ορισμένο ερέθισμα, ώστε αμέσως να έχουμε και την αντίληψη για το τι γεύση έχει η τροφή ή το αντικείμενο που βάλαμε στο στόμα.
Αν υποθέσουμε (και δεν μπορεί να έχουμε αμφιβολίες γι' αυτό) ότι η γεύση μιας τροφής εξαρτάται από τη χημική σύνθεση που έχει, τότε και η γεύση θα πρέπει να λειτουργεί αυστηρά και μόνο στη βάση της χημικής ανάλυσης. Έτσι το κάθε κύτταρο, αμέσως μόλις ακουμπήσει πάνω του ένα ελάχιστο κομμάτι τροφής, κάνει μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα την ανάλυση και τη στέλνει στον εγκέφαλο, που πάλι σε ελάχιστο χρονικό διάστημα μας πληροφορεί για το τι γεύση έχει η τροφή.
Μήπως όμως τα κύτταρα δεν κάνουν ανάλυση της τροφής, αλλά κάνουν και κάτι πολύ πιο πρακτικό; Αν δεχθούμε και πάλι ότι τελικά η γεύση των διάφορων πραγμάτων διαφέρει μεταξύ τους, γιατί διαφέρουν οι χημικές ενώσεις που την προκαλούν, τότε και τα μόρια των χημικών ενώσεων που προκαλούν τη γεύση θα έχουν τόσο διαφορετικό σχήμα, όσο και διαφορετικό μέγεθος.
Στην περίπτωση αυτή τα κύτταρα γλώσσας είναι κατά τέτοιο τρόπο κατασκευασμένα που δέχονται μόνο μόρια που έχουν ορισμένο σχήμα και μέγεθος. Τότε κάθε μόριο που τελικά θα μπει σ' ένα κύτταρο (και πάντα στο ορισμένο κύτταρο) θα αντιπροσωπεύει και μια ορισμένη γεύση. Μάλλον η δεύτερη αυτή εξήγηση είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνεται και από ένα πολύ απλό πείραμα.
Αν πάρουμε διάλυμα από αλάτι καλιούχου βρωμίου σε πυκνότητα 0,01 και το δοκιμάσουμε, θα σχηματίσουμε την εντύπωση ότι είναι γλυκό. Αν όμως το διάλυμα γίνει λίγο πιο πυκνό, δηλ. αν γίνει 0,02 και το δοκιμάσουμε, και πάλι θα σχηματίσουμε την εντύπωση ότι έχει γεύση γλυκιά, αλλά λίγο καυτερή και τέλος σε πυκνότητα 0,04 θα σχηματίσουμε την εντύπωση ότι η γεύση του είναι καυτερή, αλλά αλμυρή, ενώ σε πυκνότητα 0,2, θα έχουμε την εντύπωση ότι πρόκειται για τελείως αλμυρό διάλυμα.Με τον τρόπο αυτό η γεύση παρουσιάζεται σαν κάτι το πολύ σύνθετο ή ακόμη και σαν αίσθηση που δεν είναι και τόσο ολοκληρωμένη. Τίποτε όμως απ' όλα αυτά δε συμβαίνει.
Άλλωστε και το όργανο της γεύσης, που στα ανώτερα όντα είναι η γλώσσα, είναι όργανο πάρα πολύ σύνθετο και όχι για μια μόνο δουλειά.
Ύστερα πρέπει ακόμη να αντιληφτούμε ότι η γεύση είναι τελικά συμπληρωματική αίσθηση, αφού πρώτα βλέπουμε ένα αντικείμενο, ύστερα το μυρίζουμε και στο τέλος το βάζουμε στο στόμα. Άλλωστε, τα όργανα αυτά είναι τόσο πολύ κοντά τοποθετημένα το ένα στο άλλο, που αποτελούν τελικά ένα σύνολο. Πολλές φορές έχει παρατηρηθεί ότι, όταν μερικά άτομα έχουν χάσει την αίσθηση της όσφρησης, ύστερα από κάποια αρρώστια, παρουσιάζουν και αισθητά μειωμένη τη γεύση.
Σύμφωνα με πολλούς ερευνητές η γλώσσα έχει διάφορα κέντρα, για να αντιλαμβάνεται τις διάφορες γεύσεις. Έτσι η γεύση του πικρού γίνεται αντιληπτή στη βάση της γλώσσας και προς τα πίσω.
Η κορυφή της γλώσσας είναι ευαίσθητη στο γλυκό και στο αλμυρό. Αντίθετα η γεύση του αλμυρού γίνεται από ολόκληρη τη γλώσσα.
Μερικές ενώσεις που περιέχουν ορισμένα φυτά προκαλούν παράλυση της γεύσης. Ανάμεσα στα φυτά αυτά ανήκει και η τζιτζιφιά. Αν δώσουμε σε κάποιον να μασήσει ένα ή δύο φύλλα τζιτζιφιάς για λίγη ώρα και κατόπιν του δώσουμε να φάει οτιδήποτε γλυκό, δεν πρόκειται να καταλάβει αν είναι γλυκό ή όχι, έστω και αν του δώσουμε να δοκιμάσει συμπυκνωμένη ζαχαρίνη που είναι 500 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη. Φυσικά μετά από ένα διάστημα μερικών λεπτών η γεύση θα επανέλθει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου